Εξερευνώντας τα έργα της Georgia O'Keefe αλλά και άλλων λιγότερο γνωστών γυναικών ζωγράφων

1.Georgia O'Keeffe

Πριν την πλημμύρα γραφιστικών σχεδίων που γίνονται σήμερα με τη βοήθεια κομπιούτερ, η Georgia O'Keeffe ήταν η πρώτη που μας έμαθε να βλέπουμε τα λουλούδια με διαφορετικό τρόπο, σαν να τα κοιτάζουμε με μεγεθυντικό φακό και ν'αφήνουμε τις λεπτομέρειες και τα έντονα χρώματά τους να μας δημιουργούν διάφορα συναισθήματα. Δεν θα ήταν εύκολο εκείνη την εποχή να δημιουργεί τόσο τεράστιους πίνακες. Σωματικά θα απαιτούσε πολλή ενέργεια και δύναμη το να έρχεται η καλλιτέχνις αντιμέτωπη με τέτοια μεγάλα έργα.

Σήμερα έχουμε χορτάσει από εικόνες. Ας είναι καλά το διαδίκτυο, ένα διαρκές, ατέλειωτο μουσείο, μια γκαλερί γεμάτη πίνακες και φωτογραφίες που παρελαύνουν κάθε μέρα μπροστά στα κουρασμένα μάτια μας, μπροστά στα κορεσμένα μας μυαλά. Η ζωγραφική θα είναι πιθανόν η μόνη τέχνη που θα επιβιώσει, ακόμα και αν κάποτε χαθεί ο προφορικός λόγος. Η ζωγραφική ήταν η πρώτη έκφραση των ανθρώπων των σπηλαίων.

Τα λουλούδια της Georgia O'Keeffe θα μπορούσαν να είναι τρομακτικά, απειλητικά. Είναι όμως μαγευτικά και μας υπνωτίζουν με τα ωραία τους χρώματα, με τα ρευστά τους σχήματα, με τους συνειρμούς προς τα απόκρυφα σημεία του ανθρώπινου σώματος.

Η αντισυμβατική Αμερικανίδα ζωγράφος, πολύ μπροστά από την εποχή της, στην τέχνη αλλά και στον βίο της, χαρακτηρίστηκε "μητέρα του αμερικανικού μοντερνισμού". Γνωστά, εκτός από τα υπερμεγέθη λουλούδια της, τα τοπία της ερήμου στο Νιού Μέξικο. Η καλλιτέχνις έζησε μεταξύ 1887 και 1986 και υπήρξε σύζυγος του φωτογράφου Alfred Stieglitz.

2.Leonora Carrington

Σε βαθύ γήρας πέθανε στο Μεξικό η Αγγλο-Ιρλανδέζα σουρρεαλίστρια ζωγράφος, γλύπτρια, φεμινίστρια και συγγραφέας Leonora Carrington (1917-2011), αγαπημένη του Μαξ Ερνστ. Η καλλιτέχνις έζησε πολυτάραχη ζωή, επαναστάτησε κατά της οικογενείας της που είχε άλλα σχέδια για’κείνην, γνωρίστηκε με τον κύκλο των σουρρεαλιστών στο Λονδίνο, βρέθηκε με τον Ερνστ στο Παρίσι όπου συνεργάστηκαν σαν ζευγάρι και όταν εκείνος αναγκάστηκε λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου να φύγει για την Αμερική, εκείνη έπαθε νευρικό κλονισμό. Παρ’όλο που και η ίδια κατέληξε στο Μεξικό, η σχέση τους δεν συνεχίστηκε. Η Leonora παντρεύτηκε τελικά με κάποιον άλλο και απέκτησε δυο παιδιά.

Το εικαστικό της έργο έχει κάτι το εφιαλτικό και απηχεί έντονα τους πίνακες του Ιερωνύμου Μπος. Τα θέματα που την ενδιέφεραν ήταν τα ζώα, οι μύθοι και τα σύμβολα.

3.Maruja Mallo

H Maruja Mallo (Μαρούχα Μάγιο) υπήρξε Ισπανίδα ζωγράφος που γεννήθηκε το 1902. Σπούδασε σε σχολή Καλών Τεχνών της Μαδρίτης μεταξύ 1922 και 1926. Ήρθε σε επαφή με σημαντικές μορφές της γενιάς της, όπως ο Λόρκα, ο Νταλί, ο Μπουνιουέλ, οι οποίοι ήταν φίλοι της. Το 1928 ο φιλόσοφος José Ortega y Gasset, διακρίνοντας το ταλέντο της, την βοήθησε να διοργανώσει μια σημαντική έκθεση που έδωσε ώθηση στην καλλιτεχνική της πορεία.

Η Maruja Mallo εργάστηκε για θεατρικές παραστάσεις, δίδαξε σε Σχολή Κεραμεικής, έγραψε άρθρα για την Τέχνη και το 1932 έκανε ένα ταξίδι στο Παρίσι όπου γνώρισε τους Ελυάρ, Μιρό, Ντε Κίρικο και Μαγκρίτ μεταξύ άλλων. Τα έργα της άρχισαν να επηρεάζονται από τον σουρρεαλισμό. Εξ αιτίας του Ισπανικού Εμφυλίου, έφυγε για την Αργεντινή και έζησε εκεί, στο Μπουένος Άϊρες 25 χρόνια. Το 1965 επέστρεψε στην Μαδρίτη όπου όλοι την είχαν ξεχάσει και μόνο το 1995, λίγο πριν τον θάνατό της την τίμησαν με ένα παράσημο και ένα βραβείο.

Σήμερα η τέχνη της αρχίζει να προσελκύει και πάλι το ενδιαφέρον του κοινού. Οι γυναικείες της μορφές, οι αυτοπροσωπογραφίες της που έχουν κάτι από Φρίντα Κάλο, οι πολυπρόσωπες συνθέσεις της που παραπέμπουν στον Ντιέγκο Ριβέρα, τα ιδιαίτερα σχήματα που απεικονίζει στους πίνακές της, όλ’αυτά και άλλα πολλά είναι τα στοιχεία του έργου της που αξίζει να το γνωρίσουμε.

4. Hilma af Klint

Μια Σουηδέζα ζωγράφος, η Hilma af Klint (1862-1944) εντυπωσιάζει με τα γεωμετρικά της σχέδια και τους συνδυασμούς χρωμάτων που χρησιμοποιεί στα έργα της. Μεγάλο μέρος αυτών των έργων φιλοτεχνήθηκε πριν από παρόμοιες συνθέσεις του Καντίνσκυ και του Μόντριαν, πράγμα που αποδεικνύει ότι η af Klint υπήρξε πρωτοπόρος. Η καλλιτέχνις ενδιαφερόταν για τον μυστικισμό και για τον κόσμο των πνευμάτων και μέσω του κύκλου των λεγόμενων "Πέντε γυναικών" είχε επηρεαστεί από το θρησκευτικοφιλοσοφικό σύστημα της Θεοσοφίας.

5. Lotte Laserstein

Η Γερμανο-Σουηδέζα Lotte Laserstein (1898-1993), μια Εβραία ζωγράφος που εγκατέλειψε την Γερμανία μετά την άνοδο των Ναζί στην εξουσία, διακρίνεται για τα πορτραίτα χειραφετημένων γυναικών που ζωγράφισε. Τα πολύ ενδιαφέροντα, ρεαλιστικά της έργα, εικάζεται ότι απηχούν πιθανώς λεσβιακές προτιμήσεις της ζωγράφου. Παρ'όλο που έζησε σε πιο συντηρητικές εποχές και παρ'όλο που για πολλές δεκαετίες έμεινε στην αφάνεια, η Lotte Laserstein με την δεξιοτεχνία και το ταλέντο της κατάφερε ν'αφήσει το δυναμικό στίγμα της στην τέχνη.

Κείμενο: Λητώ Σεϊζάνη