Η Κυριακή των Βαΐων είναι μια από τις σπουδαιότερες εορτές της ορθόδοξης Εκκλησίας μας. Είναι η Κυριακή πριν από την Ανάσταση του Ιησού που μας οδηγεί στην Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών.

Την Κυριακή των Βαΐων γιορτάζουμε την πανηγυρική είσοδο του Ιησού Χριστού στην Ιερουσαλήμ ο οποίος ερχόμενος από τη Βηθανία στα Ιεροσόλυμα, έστειλε δύο από τους Μαθητές Του να του φέρουν ένα γαϊδαράκο. Και κάθισε πάνω του για να μπει στην πόλη.

Πώλῳ καθίσας, ὁ λόγῳ τείνας πόλον,
Βροτοὺς ἐκζητεῖ λῦσαι τῆς ἀλογίας.

Ακούγοντας ο κόσμος ότι ο Ιησούς έρχεται, πήραν στα χέρια τους βάγια από φοίνικες και βγήκαν να τον υποδεχτούν, στρώνοντάς τα στο δρόμο απ’όπου θα περνούσε και φωνάζοντας «Ωσαννά· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ». Τον υποδέχονται δηλαδή σαν βασιλιά, "μετά βαΐων και κλάδων". Εκείνος βέβαια δεν ενδιαφέρεται για τις τιμές και την πρόσκαιρη δόξα, αλλά προχωρεί στο σταυρό και την Ανάσταση.

Εις ανάμνησιν λοιπόν και προς τιμήν της ημέρας εκείνης, κάθε Κυριακή Βαϊοφόρο, στολίζονται οι εκκλησίες μας με κλαδιά από δάφνες συνήθως, καθώς η δάφνη είναι ένα από τα πιο κοινά φυτά του τόπου μας. Και κατά το τέλος της λειτουργίας μοιράζονται στους πιστούς τα  βάγια. Τα οποία βάγια παίρνουν οι πιστοί στο σπίτι και τα φυλάνε στο εικονοστάσι ή τα κρεμούν στις πόρτες των σπιτιών, για να τους φέρουν καλή τύχη και κυρίως καρποφορία στα φυτά τους.

Βάϊο ή βάγιο είναι ο νέος βλαστός που βγαίνει από τα δένδρα την άνοιξη. Εποχή που πάντα πέφτει η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα. Βέβαια, όπως είπαμε και πριν, στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη αναφέρεται ότι το πλήθος πήρε κλαδιά φοίνικα. Διότι η περιοχή ήταν γεμάτη φοίνικες, αλλά και γιατί ο φοίνικας θεωρείτο δέντρο της ζωής.  Τα κλαδιά του συμβολίζουν τη νίκη κατά του θανάτου.

Στην Ελλάδα βέβαια που ο φοίνικας δεν είναι συνηθισμένο φυτό, έχει καθιερωθεί και χρησιμοποιούμε φύλλα δάφνης. (Σε κάποιες περιοχές και φύλλα μυρτιάς ή ελιάς).

Ας μην ξεχνάμε ότι η δάφνη έχει μια πλούσια συμβολική σημασία και συνδέεται με σημαντικά θρησκευτικά γεγονότα και παραδόσεις.

Εκτός του ότι χρησιμοποιείται ως σύμβολο θριάμβου κατά την Κυριακή των Βαΐων, επίσης, η δάφνη προστίθεται στο Άγιο Μύρο, το οποίο χρησιμοποιείται κατά την τελετή του Μυστηρίου του χρίσματος των βαπτιζομένων.

Κι αν πάμε πίσω στην αρχαία Ελλάδα, και την μυθολογία, θα θυμηθούμε τον μύθο της Δάφνης και του Απόλλωνα.

Ο Απόλλωνας, ο θεός του φωτός και της μουσικής, ερωτεύτηκε παράφορα τη Δάφνη, μια όμορφη νύμφη, κόρη του ποταμού Πηνειού. Όμως η Δάφνη ήταν μια ανεξάρτητη νύμφη που είχε αφιερωθεί στην Άρτεμη, την θεά του κυνηγιού, και δεν ήθελε να παντρευτεί. Ο Απόλλωνας επέμεινε και την κυνήγησε, θέλοντας οπωσδήποτε να την κατακτήσει. Τότε η Δάφνη, απελπισμένη, ζήτησε βοήθεια από τον πατέρα της, τον Πηνειό. Και ο Πηνειός, για να την προστατεύσει, τη μεταμόρφωσε σε δέντρο δάφνης. Κι από τότε η δάφνη έγινε το ιερό δέντρο του θεού Απόλλωνα. Η Πυθία, η ιέρεια του Απόλλωνα στο μαντείο των Δελφών, μασούσε φύλλα δάφνης πριν δώσει τους χρησμούς της. Επίσης  στους Πυθικούς Αγώνες, που τελούνταν προς τιμήν του Απόλλωνα στους Δελφούς, οι νικητές στεφανώνονταν με δάφνινο στεφάνι.

Να μην αφήσουμε όμως και τα πρακτικά καλά της δαφνούλας που εκτός από πολύ όμορφο και εύκολο (η καϋμένη, λίγο νεράκι ζητάει μόνο και κανένα κλάδεμα πού και πού) φυτό , έχει και χρήσεις στην μαγειρική ως αρωματικό μπαχαρικό, ιδιαίτερα σε σούπες, σάλτσες και μαγειρευτά φαγητά. Στην φαρμακευτική επίσης καθότι έχει αντισηπτικές, αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες αλλά και στη διακοσμητική όπου χρησιμοποιείται ως καλλωπιστικό φυτό, για τη δημουργία στεφανιών και ανθοδεσμών.

Η επίσημη ονομασία της δάφνης είναι Laurus nobilis , ευγενής δηλαδή. Στα ιταλικά μάλιστα η λέξη laurea αναφέρεται στο δάφνινο στεφάνι, που συμβολίζει  τη νίκη και την ολοκλήρωση, ειδικά σε ποιητικά και αυτοκρατορικά πλαίσια. Σήμερα, «laurea» σημαίνει το ακαδημαϊκό πτυχίο που απονέμεται μετά την ολοκλήρωση ενός πανεπιστημιακού κύκλου σπουδών, συνδέοντας την προέλευσή του με το δάφνινο στεφάνι που σήμαινε κάποιο επίτευγμα. Μάλιστα,τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μόδα στην Ιταλία όταν πάει ο φοιτητής να πάρει την laurea από το πανεπιστήμιο, να φοράει τα καλά του και ένα τεράστιο δάφνινο στεφάνι στο κεφάλι!

Αυτά είχα να σας πω για την ταπεινή μας δάφνη, που έχουμε στον κήπο μας, βάζουμε στις φακές μας και κυρίως στολίζει τις εκκλησίες μας κάθε χρόνο την Κυριακή των Βαϊων!