Στην βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου της Λειψίας εκτίθεται αντίγραφο του παπύρου Ebers από την αρχαία Αίγυπτο. Το πολύτιμο αυτό γραπτό μνημείο του 1550 π.Χ. αγοράστηκε από τον Γερμανό Αιγυπτιολόγο Georg Ebers στο Λούξορ το 1873 με σκοπό να εκδοθεί σε βιβλίο, πράγμα που έγινε το 1875.
Ο πάπυρος που έχει μήκος 18,63 μ., αποτελεί ντοκουμέντο για την επιστήμη της Ιατρικής καθώς περιγράφει ασθένειες και δίνει συγκεκριμένες οδηγίες για την αντιμετώπισή τους. Πρόκειται κυρίως για γιατροσόφια και μάγια προς εξορκισμό των δαιμόνων που προκαλούν τις αρρώστιες αλλά δεν λείπουν και οι κατευθυντήριες γραμμές για εμπειρική θεραπεία των ασθενειών. Στομαχικές διαταραχές, παθήσεις των ματιών, δερματικές, γυναικολογικές ενοχλήσεις, αντιμετώπιση τραυμάτων, προβλήματα των δοντιών, συνάχι, όλα παρατίθενται σ’αυτόν τον πάπυρο που επιχειρεί να διερευνήσει πάσαν νόσον και να προσφέρει μια λύση για την ανακούφισή της.
Το γάλα, η γλυκειά μπύρα, το αλάτι της Αιγύπτου, οι χουρμάδες, το μέλι, τα σύκα, οι σταφίδες, οι ρίζες από την ροδιά, αναφέρονται σαν φυσικά μέσα αντιμετώπισης διαφόρων ενοχλήσεων ενώ σαν φάρμακα προτείνονται το όπιο και η ινδική κάνναβις.
Ο πάπυρος είναι γραμμένος σε ιερατική γραφή και στην διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ένα τμήμα του υπέστη ζημιές.
Με τα παρακάτω λόγια ξεκινά το ξόρκι που προφέρεται καθώς χορηγείται ένα φάρμακο σε οποιοδήποτε τμήμα του σώματος ενός ανθρώπου:
«Μαζί με τους ισχυρούς του ναού, τους προστάτες και ηγέτες της αιωνιότητος, ήρθα από την Ηλιούπολη. Και μαζί με την μητέρα των θεών ήρθα από την Σαϊδα. Μου έδωσαν την προστασία τους. Ανήκουν σε μένα οι διδαχές του Κυρίου των Πάντων, προκειμένου να περιοριστεί η επιρροή ενός θεού, μια θεάς, ενός φαντάσματος ανδρός ή γυναικός που βρίσκονται στο κεφάλι μου, στον λαιμό μου, στους ώμους μου, στη σάρκα μου, στα άκρα μου και για να υποφέρουν οι συκοφάντες, όσο γίνεται περισσότεροι απ’αυτούς, που αναμιγνύονται δια της βίας με τη σάρκα μου, ενοχλούν τα άκρα μου, το κεφάλι μου, τους ώμους μου, το σώμα μου. Ανήκω στον Ρα εφ’όσον έχει πει: Εγώ είμαι εκείνος που σε προστατεύει απ’τους εχθρούς σου. Ο Θωθ είναι ο αρχηγός του. Εκείνος κανονίζει πώς θα μιλήσουν τα γραπτά. Εκείνος προάγει την αύξηση των συνταγών. Εκείνος δίνει στους μορφωμένους και στους ιατρούς του περιγύρου του την δύναμη να προτείνουν όποια συνταγή επιθυμεί ο θεός ώστε ο ιατρός να χαρίσει ζωή στον ασθενή. Είμαι ένας από εκείνους που ο θεός επιθυμεί να του χαριστεί ζωή.» (Το ξόρκι αυτό είναι πραγματικά σημαντικό, έχει δοκιμαστεί εκατομμύρια φορές).
Δεν ξέρουμε πόσο αποτελεσματικά είναι τα ξόρκια και οι ιατρικές συνταγές του Παπύρου Ebers, θαυμάζουμε όμως τα ιερογλυφικά και την πρώιμη κάπως επιστημονική καταγραφή συμπτωμάτων και θεραπειών διαφόρων παθήσεων.
Κείμενο: Λητώ Σεϊζάνη