Μια ανάλυση - Άγιος Αμβρόσιος Κερύνειας

Μια ανάλυση - Άγιος Αμβρόσιος Κερύνειας

Φεύγοντας μακριά από την πανέμορφη χερσόνησο της Καρπασίας μας, αλλά και μακριά από την Αγία Τριάδα της Γιαλούσας, το ταξίδι μας οδηγεί στη σκιά του περήφανου Πενταδακτύλου! Εκείνης της οροσειράς που εκτείνεται από τη Δύση μέχρι την Ανατολή, παραχωρώντας στα χωριά του δροσιά το καλοκαίρι, και βροχές τον χειμώνα.

Ένα από αυτά τα χωριά που κρύβονται στις ομορφιές του, εκεί στη μέση του, είναι και το μαγευτικό χωριό του Αγίου Αμβροσίου της Κερύνειας, ένα χωριό που όχι μόνο συνδυάζει απέραντες παραλίες με αγνά δάση, αλλά και πραγματικά προσφέρει μια μαγική εικόνα σε όποιον ταξιδέψει εκεί.  

Ωσάν τρανό παράδειγμα του Ελληνισμού στο νησί της Κύπρου, το χωριό του Άγιου Αμβρόσιου (το οποίο είναι και το πιο μεγάλο χωριό στη βόρεια πλευρά του Πενταδακτύλου) υπάρχει στην περιοχή από τα αρχαία χρόνια. 

Άγιος Αμβρόσιος Κερύνειας, Κύπρος

Συγκεκριμένα, από την εποχή του Κλαύδιου Πτολεμαίου, περιγράφεται κοντά στη σημερινή τοποθεσία του χωριού, προς τη μεριά της θάλασσας, ένα χωριό που λέγεται Μακαρία, και από το οποίο τώρα έχουν απομείνει μονάχα κάποια κατάλοιπα στη βραχώδη ακρογιαλιά.  

Σε μερικά από τα κατάλοιπα των οικισμών στην περιφέρεια του μεγάλου αρχαίου χωριού, και συγκεκριμένα σε μια από τις παράκτιες πεδιάδες της περιοχής, έκτισαν οι κάτοικοι το σημερινό χωριό σε κάποια χρονική στιγμή της εποχής του Βυζαντίου (Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας), για να προστατεύονται από την πειρατεία, αλλά και για να είναι κοντά σε πηγές νερού, μιας και από την περιοχή ρέουν διάφορα ρυάκια.  

Αξιοσημείωτο είναι πως εκτός από αρχαία κατάλοιπα όπως μια πλάκα που έχει χαραγμένο το όνομα του Πτολεμαίου, υπάρχουν και διάφορα κατάλοιπα των Βυζαντινών χρόνων σε όλη την περιοχή, μαρτυρώντας έτσι την Ελληνικότητα του χωριού, το οποίο μέχρι το 1974 ήταν αμιγώς Ελληνικό.  

Δυστυχώς, λόγω της Τουρκικής εισβολής και της σκλαβιάς του χωριού, περαιτέρω αρχαιολογικές έρευνες σε αυτό το κρυφό διαμάντι του Πενταδακτύλου, δεν γίνανε ποτέ, έτσι τα μυστικά του κρατιούνται καλά κρυμμένα.  

Ωστόσο, αυτά τα μυστικά κρύβονται υπό τη σκιά των καταπράσινων βουνοπλαγιών, που είναι στολισμένες από πεύκα, αντρουκλιές, κυπαρίσσια, αλλά και από τις καρυδιές, τις αμυγδαλιές, τις μηλιές, και φυσικά τις χρυσομηλιές (αλλιώς βερικοκιές) από τις οποίες οι κάτοικοι του χωριού απέκτησαν μεγάλη φήμη, μιας και τα χρυσόμηλα του Αγίου Αμβροσίου είναι εξαιρετικά γευστικά και μυρωδάτα.  

Μελανδρύνα, Άγιος Αμβρόσιος Κερύνειας, Κύπρος

Πραγματικά, μετά από λίγη ώρα περπατήματος στα δάση του Καρτάλ Ντάγ και της Μελανδρύνας (που πήρε το όνομα της από τον ομώνυμο Μεσαιωνικό οικισμό στην περιοχή, από τον οποίο πλέον σώζεται μόνο ένα μοναστήρι που ίσα που στέκει), κάποιος θα χαθεί στις ομορφιές τους, μη θέλοντας να επιστρέψει ποτέ πίσω από εκεί που ήρθε. 

Εκτός από αυτές τις ομορφιές όμως, το χωριό έχει πάμπολλα άλλα μυστικά να προσφέρει!  

Αλλά τί να πρωτοπεί κανείς! Να πούμε για το αλιευτικό καταφύγιο; Για την ιστορική βιβλιοθήκη, την ιδιωτική ανώτερη σχολή, ή το Ελληνικό Γυμνάσιο Αγίου Αμβροσίου που στέγαζε μαθητές από τα τριγύρω χωριά; Κάνοντας τον Άγιο Αμβρόσιο το κέντρο του πολιτισμού της περιοχής! 

Να πούμε για τις βραχονησίδες Κατσιόσιοιρος και Χώτη; Ή να πούμε για το φεστιβάλ χρυσομηλιάς που γινότανε από το 1943; Ή να πούμε για τον ποταμό των Καραβιών που πηγάζει από την περιοχή της Χάρτζιας; Ή να αναφέρουμε την άμμο του Λιμνιώνα;  

Ακόμη και αν αγνοήσουμε όλες αυτές τις χάρες, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τη μεγαλοπρεπέστατη εκκλησία του χωριού που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Αμβρόσιο, και είναι κτίσμα του 19ου αιώνα, χτισμένη πάνω στα θεμέλια ενός αρχαιότερου ναού που είχε κτιστεί το 1710. Επίσης, στο όνομα του Αγίου γινόταν μεγάλο πανηγύρι την πρώτη Σεπτεμβρίου (παρά το ότι η γιορτή είναι στις 7 του Δεκέμβρη) κάθε χρόνο.  

Ωστόσο, αυτή η πανέμορφη εκκλησία, της οποίας ο ήχος της καμπάνας της έφτανε μέχρι τα δέκα χιλιόμετρα, έχει δυστυχώς σήμερα μετατραπεί σε τζαμί από τους Τούρκους, ενώ η τύχη των εικόνων της εκκλησίας, μέχρι σήμερα είναι άγνωστη.  

Και μιας και αναφερθήκαμε στους Τούρκους, δεν θα μπορούσαμε φυσικά να μην τονίσουμε πως όλοι οι κάτοικοι του χωριού, οι οποίοι αριθμούσαν γύρω στους χιλίους πεντακόσιους, γίνανε πρόσφυγες το 1974, και πλέον κατοικούνε διάσπαρτοι στην Κύπρο. Παρόλα αυτά, σήμερα διατηρούν μια ενεργή κοινότητα των προσφύγων και αποδήμων του χωριού.  

Παράλληλα, το 1974, διάφοροι Τουρκοκύπριοι από την Πάφο (συμπεριλαμβανομένου και του Άγιου Νικόλαου, που πλέον οι Τουρκοκύπριοι έχουν ασπαστεί το Τουρκικό του όνομα για να ονομάζουν τον Άγιο Αμβρόσιο – Εσεντέπε δηλαδή), αλλά και από τη Λεμεσό, εγκατασταθήκαν διά της βίας εδώ μετά από τη βίαιη ανταλλαγή πληθυσμού το 1975. Μαζί με αυτούς, γνωρίζουμε πως η Τουρκία έφερε γύρω στα 276 άτομα από την Τραπεζούντα, σαν έποικους, για να κατοικήσουν στο χωριό, το οποίο σήμερα έχει πληθυσμό 1.575 άτομα. 

Μαζί με τους έποικους, φαίνεται πως διάφοροι ξένοι έχουν κατασταλάξει στο χωριό, φέρνοντας μαζί τους και μια ανάπτυξη, που δυστυχώς ή ευτυχώς χαλάει αργά και σταθερά τη φυσική ομορφιά του τόπου.  

Τουλάχιστον όμως, ο «Σπήλιος του Καβάζη» που είναι ένας από τους λαξευτούς τάφους στα δυτικά του χωριού, προδίδει μια ιστορία που είναι πλέον αρχέγονη, μάρτυρας σε αυτόν τον πληγωμένο τόπο με τη γκρεμισμένη Παναγία τη Μελανδρύνα, το μοναχικό και παραθαλάσσιο εκκλησάκι του Άγιου Δημητριανού, αλλά και το ερειπωμένο μοναστήρι της Παναγίας Υπάτης.  

Αξιοσημείωτο γεγονός, που θα ήταν προσβολή για την παράδοση να μην αναφερθεί, είναι πως μέχρι το 1950 αρκετοί από τους κατοίκους του χωριού φορούσανε βράκες, την παραδοσιακή φορεσιά του Κύπριου, αλλά και μια ενδυμασία που πλέον σπάνια βλέπει κανείς.  

Ως εκ τούτου, κανείς καταλαβαίνει πως αυτός ο τόπος, όντας πανέμορφος, κρύβει μια πλούσια ιστορία η οποία όμως παραμένει άγνωστη μέχρι την έρευνα της, αλλά και θλίβεται για τα κλεμμένα και χαμένα πλέον κειμήλια του.  

Ίσως όμως, όπως και οι κάτοικοι του στην προσφυγιά, κι αυτό να κρατήσει τις θύμησες του, μέχρι την ημέρα που θα φτάσει η ώρα της λευτεριάς.

Κείμενο: Στέλιος Νικολάου (Νισολομού)

Πηγή Φωτογραφίας: http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=12470&-V=limmata

 

Πηγές:  

http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=7266&-V=limmata

http://www.keryniaek.com/index.php?pageid=188&lang=gr

http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=10606&-V=limmata

http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=5252&-V=limmata

http://www.prio-cyprus-displacement.net/default.asp?id=420

http://biodiversitycyprus.blogspot.com/2015/11/blog-post_73.html

http://biodiversitycyprus.blogspot.com/2016/06/monastery-of-panagia-melandryna-in.html

http://biodiversitycyprus.blogspot.com/2016/06/blog-post_63.html

http://biodiversitycyprus.blogspot.com/2016/06/t_14.html

https://www.youtube.com/watch?v=bslTmUka1mU&ab_channel=ChrisKrzentzPresents

https://www.youtube.com/watch?v=PCmKJJG8m1g&ab_channel=KimonasMarkoulis

https://www.youtube.com/watch?v=-5LHYtsXVlw&ab_channel=KimonasMarkoulis

http://aambrosios.cs.ucy.ac.cy/index.php/el/home/places/76-2017-04-21-10-58-23

https://chrysomilia.com/%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%B1%CE%BC%CE%B2%CF%81%CF%8C%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B5%CF%81%CF%8D%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82-%CE%BF%CE%B9-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B5/

http://www.kypros.org/Occupied_Cyprus/amvrosios/gr-index.htm

https://publications.gov.cy/assets/user/publications/2019/2019_253/HTML/93/#zoom=z

http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=6979&-V=limmata

https://m.facebook.com/pg/agios.ambrosios/posts/?_se_imp=2dU0i8mjADT1M1Zyd

https://www.youtube.com/watch?v=nMAJ5Nm2xX0&ab_channel=LOUCASHAMATSOS

http://www.keryniaek.com/index.php?pageid=17&lang=gr

http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=12470&-V=limmata

https://www.youtube.com/watch?v=MGLjbFrhleo&ab_channel=LOUCASHAMATSOS


Εκτύπωση   Email