«‘Όμως, εκείνο το φιλί, που δώσαμε σα φίλοι,

   Μου τυραννεί τα χείλη :

   Το’χω για καταδίκη μου, και για παρηγοριά μου,

   Κρυμμένο στην καρδιά μου…»

Απόσπασμα από το ποίημα «Σκάλα» του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη που τη νύχτα της 7ης προς 8η Ιανουαρίου 1944 τερμάτισε την πολυτάραχη ζωή του με μια σφαίρα στην καρδιά. Τα έξοδα της κηδείας του καλύφθηκαν από συνεισφορές ανθρώπων του πνευματικού κόσμου καθώς και φίλων του λογοτεχνών και μη.

 Ναπολέων Λαπαθιώτης (1888-1944) μοναδικός γόνος αριστοκρατικής οικογενείας των Αθηνών, πολύγλωσσος και πολυτάλαντος, απόφοιτος νομικής μηδέποτε ασκήσας το επάγγελμα. Προφανώς οι οικογενειακές του καταβολές και ο κοινωνικός του περίγυρος δεν ήταν αυτό ακριβώς που αναζητούσε ο, αρχικά βενιζελικός και μετέπειτα κομμουνιστικών πεποιθήσεων, λάτρης των ηδονών του βίου και των τεχνητών παραδείσων, ομοφυλόφιλος, νυκτόβιος ποιητής που μετέτρεψε σε ποίηση την-αυτοκαταστροφική-ζωή του.

 Το φιλί, ανεπίδοτο, απελπισμένο, γλυκό ή παθιασμένο επανέρχεται σαν θέμα σε πολλά από τα ποιήματά του. Σονέτα αφιερωμένα σε ματαιωμένους έρωτες, στα ανομολόγητα πάθη, στις «ηδονές του βίου» που αφειδώς κυνήγησε στις νυκτερινές περιπλανήσεις του ο Λαπαθιώτης. Ποιήματα που η μουσικότητά τους δεν έχει αφήσει ασυγκίνητους τους συνθέτες μας. Ο τρόπος γραφής -ένα μείγμα νεορομαντισμού, gothic, τολμηρού, κυνικού λόγου και βιωμένων αισθημάτων-  σχεδόν 80 χρόνια μετά τον θάνατό του, συνεχίζει να εμπνέει με μια αυξανόμενη επιδραστικότητα, συνθέτες διαφορετικού μουσικού ύφους. 

Απελπισμένο και νοσταλγικό είναι το φιλί στη "Σκάλα" (1926) που αναφερθήκαμε πριν. Το μελοποίησε σε ρυθμό ταγκό και το τραγούδησε η Στέλλα Γαδέδη ως « Γράμμα». Σείριος,1996. 

Ανεπίδοτο είναι το φιλί στο πολυτραγουδισμένο «Ερωτικό» (1928) και που με περισσή ευαισθησία μελοποίησε το 1987 ο Νίκος Ξυδάκης. 

Ανεπίδοτο, τρελό και παθιασμένο είναι το φιλί στο "Langueur d’ amour" που μελοποίησε και τραγούδησε με πάθος και δυναμισμό ο Κώστας Λειβαδάς το 2013.

 Μεθυστικά κι αξέχαστα είναι τα φιλιά στο " Κι οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι " που μελοποίησε το 2014 ο Δημήτρης Μαραμής και τραγούδησε ο Θοδωρής Βουτσικάκης.  

Χωρίς φιλί αλλά με έντονο πάθος το λυρικό "Εαρινό", πρόσφατο (2020) δείγμα μελοποίησής στίχων του Λαπαθιώτη, που έντυσαν με τη μουσική τους αλλά και τον ηλεκτρισμό τους τα «Γυμνά Καλώδια» με την χαρακτηριστική, βαθειά ερμηνεία του Χρήστου Καλογράνη.

Φωτογραφία εξωφύλλου - Κείμενο: Μαριάννα Καραβασίλη