Ή μήπως το δεφτέρι; Ποιό είναι το σωστό; Γιατί άλλοι από μας λέμε «τεφτέρια» κι άλλοι πάλι λέμε «δεφτέρια»; Ο Νίκος Γκάτσος πάντως στον γνωστό Λευτέρη (μουσική Ξαρχάκου) από τις κινηματογραφικές Διπλοπενιές  που τραγούδησαν εξ ίσου πετυχημένα η Βουγιουκλάκη και η Μοσχολιού, λέει Λευτέρη, Λευτέρη, Λευτέρη, σ’ έχω σταμπάρει στο παλιό μου το τεφτέρι.

Η Σωτηρία Μπέλλου το 1952 τραγούδησε το Είπα να σβήσω τα παλιά του Απόστολου Καλδάρα σε στίχους Αιμίλιου Σαββίδη, όπου την ακούμε να λέει Είπα να σβήσω τα παλιά, να κλείσω τα τεφτέρια. Όμως στο ίδιο τραγούδι η Βίκυ Μοσχολιού (1964) την είδε αλλιώς και μας λέει Είπα να σβήσω τα παλιά, να κλείσω τα δεφτέρια…Μάλιστα!

Ο Αντώνης Ρεπάνης στο φοβερό ζεϊμπέκικο Η Διπρόσωπη (1972) σε μουσική δική του και στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου επιλέγει δεφτέρια Σβήσε με κυρά μου, απ’ τα δεφτέρια σου κι άντε ν’ ανταμώσεις ξανά τα ταίρια σου.

Το 1974 ο Γιώργος Μουφλουζέλης σε ένα δικό του τραγούδι δίνει έναν επίσημο τόνο στα ταλαιπωρημένα τεφτεροδέφτερα τραγουδώντας Του Δήμου τα τεφτέρια. Το Δέλτα με κεφαλαίο καθότι εδώ δεν μιλάμε για τεφτέρια ότι κι ότι αφού Φτιαχτήκαμε, παρθήκαμε, τελειώσαν τα καρτέρια και ο δεσμός μας γράφτηκε, στου Δήμου τα τεφτέρια. Μπήκε η σφραγίδα που λέμε.

1973 και όχι ένα, αλλά Εκατό γυναικεία ονόματα τραγούδησε ο Μπιθικώτσης σε μουσική δική του και στίχους Κώστα Βίρβου. Κι αφού τα τραγούδησε, τα κατέγραψε κιόλας στα δεφτέρια του για ναν έχει ντοκουμέντα Μη μου κάνεις κυρά μου καμώματα, έχω διώξει πολλές σαν κι εσένα, εκατό γυναικεία ονόματα στο δεφτέρι μου είναι γραμμένα και και όπως φαίνεται, μες στο δεφτέρι, θα είσαι ένα όνομα κι εσύ απλώς.

Κι η Γιώτα Λύδια δεφτέρι το έλεγε, ακόμα κι όταν απαιτούσε από τον καλό της τον Στέφανο να κάνει το ανδρικό του καθήκον με παπά και με κουμπάρο που τους είχε βρει και τους δυο. Αυτά στο Στέφανε θέλω στεφάνι του Καλδάρα (1964) Βερεσέ φιλιά δε δίνω, κι ούτε τζάμπα την καρδιά, στης αγάπης το δεφτέρι, εγώ δε γράφω δανεικά.

Αντιθέτως ο Στράτος Διονυσίου τείνει προς τα τεφτέρια. Το 1964 σε ένα πάρα πολύ ωραίο λαϊκό του Νίκου Δαλέζιου Τα τεφτέρια της αγάπης πια τα κλείνω τραγουδά Θα το ρίξω μια για πάντα στο κρασί, τα τεφτέρια της αγάπης πια τα κλείνω, θα κρατήσω την καρδιά μου τη χρυσή και πιστός, χωρίς αγάπη πια θα μείνω.

Λίγο μπερδεμένο το παλιό καλό λαϊκό μας τραγούδι όσον αφορά τις λέξεις τεφτέρι και δεφτέρι. Αλλά εσείς ξέρετε ποιό είναι το σωστό; Εγώ ψάχνοντας βρήκα ότι και τα δυο είναι το ίδιο σωστά αφού είναι παραφράσεις της τούρκικης λέξης defter και της αραβικής دفتر (daftar). Το οποίο όμως defter -προσέξτε-προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό  διφθέρα, που σήμαινε στα αρχαία: α´) το κατεργασμένο δέρμα β´) το κατεργασμένο δέρμα, που έχει επιφάνεια κατάλληλη γιὰ γραφὴ ἐπ᾿ αὐτῆς. Η χαρά του Gus Portokalos δηλαδή!

Κείμενο: Marlykon