Ολυμπιακός δεν είμαι. Είμαι όμως κατά το ήμισυ Πειραιώτισσα. Και ως γνήσια-μισή- Πειραιώτισσα, δεν μπόρεσα παρά να παρατηρήσω τα αμέτρητα τραγούδια που έχουν γραφτεί «για χάρη του Πειραιά».

Και θυμάμαι από κοριτσάκι που ήμουν και πήγαινα διακοπές –ναι, μάλιστα, διακοπές- στην γιαγιά μου στο Πασαλιμάνι και κάναμε βόλτες «στου προφήτη Ηλία τα σοκάκια, τα βραδάκια» , με θείες και φίλες, να συζητούν και να παινεύουν την πόλη τους, έτσι μεταξύ τους και να λένε η μια στην άλλη «α, πα πα, εγώ δεν φεύγω από τον Πειραιά, δεν τον αλλάζω με τίποτα...». Και πράγματι νομίζω πως καμιά τους δεν έφυγε, ούτε και κανείς από τις επόμενες γενιές, βέβαια.

Τί να έχει τέλος πάντων αυτός ο Πειραιάς κι έχει γίνει λατρεία; Γιατί οι Πειραιώτες αγαπούν τόσο πολύ την πόλη τους, το λιμάνι και πίνουν νερό στ’όνομά του; Τί το εξαιρετικό να έχουν άραγε αυτές οι Πειραιώτισσες και οι μάγκες Πειραιώτες, που τους έχουμε τραγουδήσει τόσο πολύ; Και πρώτοι και καλύτεροι οι παλιοί ρεμπέτες. O Δημήτρης Γκόγκος, γνωστός ως Μπαγιαντέρας, ήταν γεννημένος στο Χατζηκυριάκειο και είχε γράψει μερικά από τα πιο γνωστά «πειραιώτικα» τραγούδια. Χατζηκυριάκειο, Πειραιωτοπούλα, Η μικρή απ’ το Πασαλιμάνι και το υπέροχο Ομορφη Πειραιώτισσα που έχει μόνο στίχους δικούς του (μουσική του Κ.Καπλάνη). Ο σπουδαίος Γιάννης Παπαϊωάννου είχε γεννηθεί στην Μ.Ασία και μετά την καταστροφή, βρέθηκε στον Πειραιά, στις Τζιτζιφιές. Έτσι και το πρώτο του γνωστό τραγούδι ήταν η Φαληριώτισσα, σε στίχους Β. Γρυπάρη («Σουρωμένος θά ΄ρθω πάλι...Φαληριώτισσα γλυκειά...») και πιο μετά έγραψε την Πειραιώτισσα (στίχοι Κ.Μάνεση) που τραγούδησε η Σωτηρία Μπέλλου, ένα ρομαντικό ζεϊμπέκικο – «καντάδα» στην ωραία Πειραιώτισσα (Απ’την ώρα στο λιμάνι που σε μπάνισα, την καρδούλα μου κυρά μου την αφάνισα...»). Ο άλλος πολύ μεγάλος του ρεμπέτικου, ο Μάρκος Βαμβακάρης (γεννημένος στην Σύρο), αν και ζούσε πολλά χρόνια στον Πειραιά, άργησε να γράψει κάτι γι’αυτόν. Όταν άρχισε όμως...Αλάνα Πειραιώτισσα (σε αγαπώ τσαχπίνα μου γιατί είσαι απ’ τον Περαία...) και Τρελή μου Πειραιώτισσα («Φωτιά μεγάλη μ’ άναψες και καίγομαι ολοένα, γιατί έχω Πειραιώτισσα, μαύρο καημό για σένα»). Το 1939 ο Μ.Χρυσοφάκης είχε γράψει την Πειραιώτισσα τσαχπίνα που τραγούδησε ο Γιώργος Κάβουρας. Ο Μιχ. Γενίτσαρης (βέρος Πειραιώτης από την Αγιά Σοφιά) έγραψε και τραγούδησε το άκρως ευφάνταστο Δυο καμάκια Πειραιώτες (...ξύπνιοι, πονηροί και μόρτες, Δυο ξανθιές βάζουν στο μάτι, Πού ‘ρθαν από ξένα κράτη...Στο μπλαμπλα τις αρχινάνε, Στον Περαία να τις πάνε...»). Τα ρεμπέτικα τραγούδια για τον Πειραιά, τις ωραίες γυναίκες του, τους μόρτες, τους μάγκες, τα αλάνια του, για τις γειτονιές του είναι πολλά...πάρα πολλά. Εξ άλλου το μεγάλο λιμάνι ήταν και από τις «φωλιές» του ρεμπέτικου τραγουδιού. Εκεί ζούσαν, κυκλοφορούσαν, δούλευαν, αλήτευαν και τραγουδούσαν. Δεν πρέπει όμως να παραλείψω τον Γιώργο Μητσάκη που από την Κωνσταντινούπολη (και μετά από περιπέτειες πολλές) βρέθηκε στον Πειραιά, που όπως φαίνεται από τα πολλά τραγούδια που έχει γράψει γι’ αυτόν (Στον πειραιά συννέφιασε, Κάτσε να πιούμε ένα κρασί, Στο Ξαβέρι) τον αγάπησε πολύ. Η Θάλασσα του Πειραιά είναι βέβαια το πιο γνωστό του, τραγούδι – ύμνος στο λιμάνι, τις γειτονιές του και το «καμάρι» του τον Ολυμπιακό. Το τραγούδησε ο Γ.Πάριος που είναι Παναθηναϊκός και ο Μητσάκης γνωστός ΑΕΚτζής.

Δεν αγαπούσαν όμως μόνο οι ρεμπέτες το μεγάλο μας λιμάνι. Μάλλον για να τα λέμε σωστά τα πράγματα, δεν υπάρχει γνωστός λαϊκός, ελαφρολαϊκός συνθέτης, στιχουργός ή τραγουδιστής που να μην έχει ασχοληθεί μαζί του. Ο Μάνος Χατζηδάκις πρώτος και καλύτερος με Τα παιδιά του Πειραιά, από την ταινία του Ζυλ Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή». Τραγουδισμένο από την Μελίνα Μερκούρη αρχικά, κέρδισε ένα βραβείο Οσκαρ και έγινε έτσι το πιο γνωστό ελληνικό τραγούδι ανά τον κόσμο. Το έχουν μεταφράσει ή διασκευάσει σε πολλές γλώσσες και το έχουν τραγουδήσει από τον Andy Williams ως την Dalida και από τους Four Seasons ως την Miss Piggy...O ίδιος ο Χατζηδάκις βέβαια δεν έχανε την ευκαιρία να το απαξιώνει, αλλά η αλήθεια είναι ότι ο κόσμος το λάτρεψε. Θυμηθείτε και το Αχ βρε παλιομισοφόρια, γουστόζικα ερμηνευμένο από τον Β. Αυλωνίτη, σε στίχους Αλ.Σακελλάριου, όπου ένας Πειραιώτης ντερμπεντέρης κι ένας Κοκκινιώτης τσίφτης, καταλήγουν στο νοσοκομείο για τα μάτια μιας όμορφης Καστελιώτισας. Σε μουσική Μ. Θεοδωράκη και στίχους Χρ. Κολοκοτρώνη,ο Π.Γαβαλάς (πάντα με φωνητικά της Ρίας Κούρτη)κλαίει στο λιμάνι του Πειραιά την αγάπη του που έφυγε για τα ξένα, στο Κάποιο πρωινό στον Πειραιά. Και πάλι σε μουσική Θεοδωράκη και στίχους Λειβαδίτη, η σπαραξικάρδια αλλά υπερήφανη Δραπετσώνα, η βιομηχανική φτωχή περιοχή του λιμανιού, από την φωνή του Γρ. Μπιθικώτση. Ο οποίος Μπιθικώτσης, ανάμεσα στα πολλά τραγούδια με αναφορές στον Πειραιά, έχει τραγουδήσει κι ένα από τα ωραιότερα, το Μάτια Βουρκωμένα (Στ.Ξαρχάκου-Ν.Γκάτσου),που όμως είχε πρωτοπεί ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ως εργατάκι στην οικοδομή στις «Διπλοπενιές». Πειραιάς, Καμίνια, ναυτάκια, χασάπικο, μπουζούκι (και καλά...)ο Αυλωνίτης, ωραία πράγματα...Αλλά και η Αλίκη (η Βουγιουκλάκη, εννοείται) στην ταινία του 1968 «Η αγάπη μας» τραγουδά γεμάτη μαγκιά και περηφάνια τις Πειραιώτισσες («δεν έμαθες δεν ρώτησες, ποιές είναι οι πειραιώτισσες...»). Από τα δικά μου πολυαγαπημένα τραγούδια, γιατί ακούω τις γειτονιές που γνωρίζω, γιατί έχει μια αφοπλιστική και νοσταλγική αφέλεια στους στίχους του και γιατί αγαπώ πολύ την φωνή της Δούκισσας, είναι Ο Πειραιώτης του 1969 των Κατσαρού-Πυθαγόρα («Απ έξω απ’ την Αγιά Σοφιά σου’ κανα δώρο την καρδιά και στα στενά του Καραβά την ομορφιά της νιότης...Και σού’ψησα γλυκό καφέ...Γιατί είσαι πειραιώτης»). Και πάλι σε στίχους Πυθαγόρα και μουσική Λυκούργου Μαρκέα, η Λίτσα Διαμάντη είχε κάνει επιτυχία το 1974 με το Εγώ θα πάρω πειραιώτη ( «το αποφάσισα διότι, είναι φίνος και καλός, είναι και Ολυμπιακός»). Η Πειραιώτισσα ,που εγώ λατρεύω πάντως, είναι άλλος ένας ύμνος στην όμορφη Πειραιώτισσα, από τη φωνή του Σταμάτη Κόκκοτα, σε μουσική Δήμου Μούτση και στίχους Παπαστεφάνου. Από τους ίδιους ακριβώς συντελεστές ήταν και το Στου Προφήτη Ηλία τα σοκάκια, εξ ίσου γλυκό και ρομαντικό με το προηγούμενο. Ξετρελαμένη με ένα ναυτάκι ψηλό μελαχρινό, Πειραιωτάκι βεβαίως, δήλωνε κι η Β.Μοσχολιού στο τραγούδι του 1970 των Γ.Σπανού – Λ.Παπαδόπουλου.

Και για να μην νομίζετε ότι μόνο οι παλιοί είχαν τρέλα με τον Πειραιά, το 1997 η Ευανθία Ρεμπούτσικα σε στίχους Ελ. Ζιώγα έδωσε στον Γ.Κότσιρα ένα τραγούδι γεμάτο πειραιώτικες αναμνήσεις και παλιές αγάπες Στην Αγκαλιά του Πειραιά. Το 1999 έγινε μεγάλη επιτυχία ένα λαϊκό-hip hop κομμάτι, το Θέλω να γυρίσω από τον Γ.Μαζωνάκη και τους Going Through σε στίχους του Going Through Ν.Βουρλιώτη («Θέλω να γυρίσω στα παλιά.Θέλω την παλιά μου γειτονιά...Πάω μια βόλτα στα παλιά, στη Νίκαια, στη Κοκκινιά θα πιω κρασί και θα μεθύσω, στον Πειραιά θα ξενυχτήσω»).Και τα Κίτρινα Ποδήλατα, το 2000, έγραψαν και τραγούδησαν το Πειραιάς, για έναν ερωτευμένο που ψάχνει το κορίτσι του στις γειτονιές της πόλης. Ο hip-hop καλλιτέχνης Μόνιμος Κάτοικος έχει γράψει ένα πολύ ωραίο κομμάτι, με τίτλο, Πειραιάς και με ωραιότατους στίχους («Πειραιάς Πειραιάς, Ο,τι έχω ονειρευτεί, μια παρέα μια φιλία, μια ολόκληρη ζωή...») και οι επίσης hip-hop Stereo Mike, το Όπου στον Κόσμο («Όπου στον κόσμο κι αν βρεθώ θα μένει ένα κομμάτι μου εδώ...»)του 2011, όπου δηλώνουν την αγάπη τους για τον τόπο τους κάνοντας αμέτρητες αναφορές σε πειραιώτικα στέκια και πρόσωπα.

Διαχρονικός λοιπόν ο Πειραιάς, διαχρονική και η αγάπη που έχουν οι Πειραιώτες για το μεγάλι λιμάνι. Απόλυτα συνυφασμένος με την θάλασσα, τη ναυτοσύνη, την ελληνική λεβεντιά, τη μαγκιά, την διασκέδαση, «αιχμαλωτίζει» τους κατοίκους του και τους επισκέπτες του ακόμα, και κυρίως, εμπνέει ατέλειωτες ωραίες μελωδίες και στιχάκια προς τέρψιν όλων μας.

Πρώτη δημοσίευση: www.peopleandideas.gr

Κείμενο: Marlykon