Γράφει κάπου ο Σόμερσετ Μωμ (W.Somerset Maugham): «Υπάρχει στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης ένας πίνακας του Ολλανδού ζωγράφου Μόντριαν που αποτελείται από μερικές μαύρες γραμμές και από μια κόκκινη που διαιρεί το άσπρο φόντο σε παραλληλόγραμμα και σε τετράγωνα. Για κάποιο λόγο που δεν έχω καταφέρει ν’ανακαλύψω, άπαξ και τον δεις, δεν μπορείς να τον ξεχάσεις. Κάτι σε στοιχειώνει με παράξενο τρόπο. Δεν έχει κανένα νόημα και γιατί σε ενοχλεί έτσι και ταυτόχρονα σου δίνει ικανοποίηση, δεν το ξέρεις. Είναι λες και θα μπορούσες να πάρεις κι εσύ έναν χάρακα, ένα σωληνάριο με μαύρη μπογιά κι ένα άλλο με κόκκινη, και να το ζωγραφίσεις. Προσπάθησε».

Τα χαρακτηριστικά χρώματα του Μόντριαν είναι όντως αυτά, το μαύρο, το κόκκινο, το άσπρο, το κίτρινο, το μπλε. Πολύ έντονα και ξεκάθαρα. Τα σχήματά του γεωμετρικά, ιδιαιτέρως απλά. Είτε βρίσκουμε ότι υπήρξε εξαιρετικός είτε όχι, ο Piet Mondrian (1872-1944) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς ζωγράφους του 20ού αιώνα. Ξεκίνησε με νατουραλιστικούς και ιμπρεσσιονιστικούς πίνακες, συμβατικά θα λέγαμε, με τοπία στα οποία απεικόνισε τις ακτίνες του ηλίου και την λάμψη του φεγγαριού. Αλλά ήδη από τότε προσπαθούσε να επιβάλει την δική του άποψη της πνευματικότητας και της θεμελιώδους φύσης της ζωγραφικής. Tο ενδιαφέρον του για το θεοσοφικό κίνημα –που είχε σκοπό να γνωρίσει τον Θεό όπως αποκαλύπτεται μέσα απ’την φύση και να ανυψώσει το πνεύμα του ανθρώπου μέχρι του σημείου που θα ενωθεί με το θείο- τον οδήγησε στο να ζωγραφίζει μόνο πρωταρχικά χρώματα, τα οποία εξισορροπούσε με την αντίθεσή τους προς το άσπρο και προς τις μαύρες γραμμές.

Τα αφηρημένα του έργα δεν ήταν μαθηματικές ασκήσεις αλλά μια έκφραση της αναζήτησης εκ μέρους του μιας συμπαντικής αρμονίας.  

Αυτά τα απλά σχήματα, που κατά τον Σόμερσετ Μωμ, θα μπορούσαμε ή δεν θα μπορούσαμε κι εμείς να φτιάξουμε μ’έναν χάρακα και δυο σωληνάρια με μπογιές, κρύβουν μια ολόκληρη κοσμοθεωρία και μια θρησκευτική αναζήτηση. Εντυπωσιάζουν τελικά όχι απλώς επειδή είναι αφαιρετικά και σε απ’ευθείας σχέση με τον κυβισμό αλλά και επειδή θέλουν να μας οδηγήσουν στην ανακάλυψη της ουσίας της ζωής. Μια ουσία που μπορεί να είναι λιτή, τετράγωνη και ελαφρώς έγχρωμη πάνω στο ασπρόμαυρο φόντο της.