'Ενας πίνακας-φόρος τιμής του Κώστα Μαλάμου στους συνοδοιπόρους και φίλους του εικαστικούς της Γενιάς του ’30, ζωγραφισμένος με τον τρόπο του Gustave Courbet.

Το 1989 παρουσίασε ο ζωγράφος Κώστας Μαλάμος την "Ομαδική Προσωπογραφία" που αποτελεί μια παραλλαγή από το "Ατελιέ του Κουρμπέ". Ο πίνακας συγκεντρώνει, με τον τρόπο και την διάταξη του Κουρμπέ, προσωπικότητες της Τέχνης της Γενιάς του΄30 που μέσα από το έργο τους ανέδειξαν ή έδωσαν νέα πνοή σε αυτό που καλείται «Ελληνικότητα» χωρίς να εκπίπτουν στο λαϊκό φολκλόρ. Είναι ένας φόρος τιμής του καλλιτέχνη στους συνοδοιπόρους και φίλους του, εικαστικούς, ζωγράφους, χαράκτες και γλύπτες αλλά και στον Δημήτρη Χατζή,  τον μόνο συγγραφέα της Γενιάς του ’30 που απεικονίζει, ίσως, για τον πρόσθετο λόγο ότι πέραν της φιλίας τους ένωνε και η  κοινή ηπειρώτικη καταγωγή.

Στο αριστερό μέρος του πίνακα απεικονίζονται :

(από αριστερά προς τα δεξιά) Γιάννης Σπυρόπουλος, Μέμος Μακρής, Βάλιας Σεμερτζίδης, Α. Τάσσος, Κώστας Γραμματόπουλος, Τηλέμαχος Κάνθος, Γιώργος Μανουσάκης, Γιώργος Σικελιώτης, Σπύρος Βασιλείου, Ιωάννα Μητέα-Μαλάμου, Νίκος Νικολάου, Λουκία Μαγγιώρου και ο  Κλέαρχος Λουκόπουλος.

Στο δεξιό μέρος του πίνακα απεικονίζονται :

(από αριστερά προς τα δεξιά)  Γιάννης Μόραλης, Γιάννης Τσαρούχης, Διαμαντής Διαμαντόπουλος, Στέφανος Αλμαλιώτης, Βάσω Κατράκη, Νίκη Καραγάτση, Χρήστος Δαγκλής, Χρήστος Καπράλος, ένα ζεύγος φιλότεχνων και ο Δημήτρης Χατζής.

Ο Gustave Courbet, δημιούργησε το 1855 την ελαιογραφία «Το Εργαστήριο του ζωγράφου. Ρεαλιστική Αλληγορία που προσδιορίζει μια φάση των τελευταίων επτά χρόνων της καλλιτεχνικής ζωής μου (και της ηθικής)" γνωστή ως «Το Ατελιέ του Κουρμπέ». Ο τίτλος φωτίζει τους λόγους που ο Κουρμπέ αναπαριστά όλο αυτό το πλήθος μέσα στο ατελιέ του, χωρισμένο σε δυο διακριτές ομάδες εκ δεξιών και εξ ευωνύμων του. Στο κέντρο, δεσπόζει καθιστός ο Κουρμπέ με ένα πίνακα που παραπέμπει στον γενέθλιό του τόπο.  Στην αριστερή πλευρά τοποθετεί τις πηγές έμπνευσης, τον κόσμο της καθημερινότητας, απλούς ανθρώπους, ζητιάνους, παρίες της κοινωνίας  αντάμα με τους αργυραμοιβούς, τους εμπόρους, συναλλασσόμενους ή εκμεταλλευτές της δυστυχίας των άλλων. Στην δεξιά πλευρά, βάζει όλους αυτούς που «τρέφουν» πνευματικά ή υλικά το έργο του, τους συνοδοιπόρους φίλους του (συγγραφείς, ποιητές, φιλόσοφους), τους συλλέκτες και λάτρεις του χώρου της τέχνης.

Ο Κώστας Μαλάμος, στο έργο του, που χρειάστηκε πέντε χρόνια για να το ολοκληρώσει,  αφήνει κενή τη θέση του ζωγράφου, και ακουμπά σεμνά στο πάτωμα, στην άκρη δεξιά, μια μαρμάρινη προτομή του (φιλοτεχνημένη από τον γλύπτη Χρήστο Καπράλο). Οι φίλοι του και συνοδοιπόροι στις εικαστικές αναζητήσεις, απλώνονται και στις δυο πλευρές του πίνακα, χωρίς κανένα συμβολισμό όπως στον πίνακα του Κουρμπέ. Επίσης, κενή αφήνει και τη θέση του «Θανάτου»,( η σκοτεινή φιγούρα κάτω αριστερά στον πίνακα του Κουρμπέ), ίσως γιατί στην ελληνικότητα που πρέσβευε η Γενιά του '30, ο θάνατος εμπεριέχοντας το στοιχείο της ανάστασης, δεν χρειάζεται τρομακτικές απεικονίσεις για να προξενήσει δέος.

Κείμενο : Μαριάννα Καραβασίλη