Υπάρχουν κατά τη γνώμη μου 7 αρχαιολογικοί χώροι που είναι καλό να επισκεφτεί κάθε Έλληνας (ή ξένος που έρχεται στην Ελλάδα). Της Ακρόπολης, των Δελφών, της Ολυμπίας, των Μυκηνών, της Κνωσσού, της Ελευσίνας και της Βεργίνας. Υπάρχουν και πάρα πολλοί άλλοι αξιόλογοι και ωραίοι (Σούνιο, Βραυρώνα, Αφαία, Φαιστός, Κάμειρος, Φιγάλεια και ένα σωρό ακόμα σε νησιά, βουνά και πεδιάδες, που μου διαφεύγουν) αλλά ας μείνω προς το παρόν στους 7 πρώτους και συγκεκριμένα σ’εκείνον της Βεργίνας, που δεν τον είχα μέχρι τώρα δει.

Και ο καϋμός μου ήταν διπλός μια που είχα την τύχη στο παρελθόν να παρακολουθήσω στη Φιλοσοφική Σχολή της Θεσσαλονίκης τον ίδιο τον Ανδρόνικο να παραδίδει μαθήματα Αρχαιολογίας. Είχε ήδη γίνει «σταρ» και ο κόσμος συνωστιζόταν στα αμφιθέατρα του ισογείου για να τον ακούσει. Ήταν πηγαίος, ενθουσιώδης, γλαφυρός καθώς μιλούσε για το πάθος του. Είχε και πολύ χιούμορ όταν απευθυνόμενος στους Θεσσαλονικείς, έλεγε: «Τι θα πει συμπρωτεύουσα; Μια πρωτεύουσα έχει η Ελλάδα κι αυτή είναι η Αθήνα».

Μια μέρα ενός σχεδόν καλοκαιρινού Δεκεμβρίου, λοιπόν, κατάφερα να βρεθώ στη Βεργίνα, ένα συμπαθητικό χωριουδάκι κοντά στη Βέροια. Όλοι μου είχαν πει ότι αυτό που θα δω στον αρχαιολογικό χώρο είναι συγκλονιστικό κι είναι αλήθεια ότι οι περιγραφές ωχριούν μπροστά στην πραγματικότητα. Δεν θα χαλάσω κι εγώ το σασπένς για όποιον δεν έχει πάει, θα πω μόνο ότι ο τάφος του Φιλίππου και τα υπόλοιπα που βλέπει κανείς στον χώρο των αρχαίων Αιγών προκαλούν τεράστιο δέος στον επισκέπτη. Στο τέλος ζητήστε να δείτε και ένα ντοκυμανταίρ που από μόνοι τους οι φύλακες πιθανόν να μην προσφερθούν να σας το δείξουν.

Υπάρχει και ο αρχαιολογικός χώρος των Ανακτόρων που όταν βρέθηκα εκεί ήταν κλειστός καθώς οι ανασκαφές συνεχίζονταν. Στον δρόμο προς τα εκεί θα συναντήσετε έναν άλλο Μακεδονικό Τάφο που είχε ανακαλυφθεί από τον Ρωμαίο, τον καθηγητή του Ανδρόνικου. (Ρωμαίος και Ανδρόνικος, τι ωραία ονόματα για αρχαιολόγους!) Εκείνο, όμως, που είναι το πιο υποβλητικό είναι η φύση γύρω με τα βουνά της, την ηρεμία της, την πρασινάδα της. Καταλαβαίνεις ότι αυτή η φύση δεν έχει αλλάξει εδώ και αιώνες, όπως ακριβώς και στο μυκηναϊκό τοπίο, το πιο ξερό και πιο άγριο, όπου μπορείς να δεις μπροστά σου τη μυθολογία και την ιστορία να ζωντανεύει.

Αν έρχεστε από μακριά, βεβαιωθείτε ότι θα βρείτε τον αρχαιολογικό χώρο ανοιχτό γιατί συχνά υπάρχουν απεργίες και άλλα δεινά για τα οποία παραπονιούνται όχι μόνο οι Έλληνες αλλά και οι τουρίστες από το εξωτερικό.

Περνώντας τον Αλιάκμονα, φτάνεις στη γειτονική Βέροια που είναι μια πόλη με πολύ ενδιαφέρον. Εδώ υπάρχει μια ιδιότυπη «παραλία» που δεν βλέπει θάλασσα ή λίμνη αλλά μια ωραία ήρεμη πεδιάδα. Υπάρχουν επίσης πολλές άχαρες πολυκατοικίες, οι οποίες στις αμφιθεατρικές πόλεις δείχνουν ακόμα πιο άχαρες γιατί είναι σαν να παίρνουν ακόμα περισσότερο ύψος. Οι πολυκατοικίες της Βέροιας είναι όλες καλυμμένες με κόκκινες στέγες, ίσως για το χιόνι, ίσως για να δείχνουν λιγότερο άσχημες.

Από εδώ πέρασε ο Απόστολος Παύλος και του έχουν κάνει μνημείο στο βήμα όπου μίλησε (λίγο φανταχτερό, βρίσκω, για την συγκεκριμένη προσωπικότητα, στην οποία οφείλει πάρα πολλά όλη η Χριστιανωσύνη). Εδώ υπάρχουν οι παλιές συνοικίες των Εβραίων και των Χριστιανών, με ωραία σπίτια που έχουν αναστηλωθεί και με πολλές βυζαντινές εκκλησίες. Εδώ έχεις την αίσθηση ότι οι άνθρωποι είναι πιο πολιτισμένοι, πιο ευγενικοί, πιο...ανθρώπινοι απ’ό,τι σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Ήταν ιδέα μου; Χαμογελαστοί άνθρωποι που σε αφήνουν να περάσεις απ’τη μια πλευρά του δρόμου στην άλλη χωρίς να σε πατήσουν, γλυκομίλητες γυναίκες, ηλικιωμένοι και νέοι που κάθονται σε παρέες στα καφενεία και τα ζαχαροπλαστεία της πόλης χωρίς να καυγαδίζουν μεταξύ τους και χωρίς να βρίζουν ο ένας τον άλλον. Και μια αίσθηση ζωντάνιας και κίνησης που δεν γίνεται ενοχλητική.

Μα θα μου πείτε, ήσουν σε διακοπές και όλα τα βρήκες τέλεια στην ελληνική επαρχία. Εντάξει, θα παραπονεθώ και λίγο σαν καλή Ελληνίδα. Η τηλεόραση υπάρχει παντού για να αποβλακώνει τα πλήθη ενώ πολλές συζητήσεις είχαν να κάνουν με το ποδόσφαιρο. Τα τραγούδια που ακούγονταν στα κέντρα της Βεργίνας είχαν στίχους τύπου «ζηλεύω, ζηλεύω, εσένα που αγαπάω και λατρεύω» ενώ οι συζητήσεις των νέων ανθρώπων περιστρέφονταν γύρω από λαϊκούς τραγουδιστές κυρίως. Πήρε επίσης το μάτι μου μια μικρή κομματική συνάθροιση, στην οποία οι παριστάμενοι συζητούσαν για το πόσο καλά τα πήγαν στις δημοτικές εκλογές και είχαν βγει να το γιορτάσουν.

Ναι, αυτά πάντα θα με χαλάνε στην ελληνική επαρχία και στην ελληνική κοινωνία γενικότερα. Ποδόσφαιρο, πολυκατοικίες, κόμματα, τηλεόραση, μπουζούκια. Στο μυαλό μου είχε καρφωθεί ένας στίχος του Σαββόπουλου: «Άδεια χωριουδάκια κι ασυνάρτητη επαρχία». Ναι, η ελληνική επαρχία είναι ασυνάρτητη. Παρατημένη στην τύχη της, άδεια από κόσμο, προσπαθεί να επιβιώσει με τους λιγοστούς γενναίους που την αγαπάνε ακόμα και δεν την έχουν εγκαταλείψει για να συνωστισθούν στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη.

Απ’την άλλη δεν μπορώ να μην παρατηρήσω ότι το τοπίο είναι χαρά Θεού τόσο κοντά στη θάλασσα όσο και ανάμεσα στα βουνά.

Έτσι είναι η Ελλάδα, λοιπόν, ασυνάρτητη και γεμάτη αντιθέσεις. Τη μια τη λατρεύεις και την άλλη τη μισείς. Τη μια τη θαυμάζεις για τις προόδους της και την άλλη μένεις άναυδος με τα χάλια της. Όλα πατρίδα μας, όμως. Κι αυτά κι εκείνα..

Κείμενο: Λητώ Σεϊζάνη