Φρεντερίκ Σοπέν, η συνεσταλμένη μορφή του πιάνου

Φρεντερίκ Σοπέν, η συνεσταλμένη μορφή του πιάνου

Ο Σοπέν ανήκει στις πιο συνεσταλμένες, συναισθηματικές και περίπλοκες τεχνικά, μορφές της μουσικής.

Αυτό που δεν του έδωσε η φύση σε χαρακτήρα, του το αναπλήρωσε σε ταλέντο. Η βαθιά του συστολή και η χαμηλών τόνων προσωπικότητά του δεν δημιουργούσε στους θαυμαστές αυτή την έντονη επιθυμία να τον προσεγγίσουν, να χτίσουν μία σχέση θαυμαστών και μουσικού γεμάτη πάθος.

Δεν είχε αυτή την υπεροψία άλλων πληθωρικών μουσικών της εποχής, όπως ο Λιστ και ο Μπερλιόζ, οι οποίοι σαγήνευαν τα πλήθη και ήταν τολμηροί και αμετροεπείς. Ωστόσο, ο Σοπέν διακατεχόταν από μία μουσική λεπτότητα, μία σπάνια ευαισθησία, μία δημιουργική πολυπλοκότητα στην πιανιστική σύνθεση, η οποία μέχρι σήμερα, αποτελεί βασική ύλη εξέτασης σε προχωρημένους σπουδαστές μουσικής.

Ο Frédéric Chopin έδειξε από μικρός την κλίση του στη μουσική και όλοι μιλούσαν για ένα σπάνιο φαινόμενο. Όταν ήταν έξι ετών δημιούργησε την πρώτη του σύνθεση, ενώ σε ηλικία οκτώ ετών έκανε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση ως πιανίστας.

Η φήμη του έγινε γνωστή σε ολόκληρη τη Βαρσοβία με όλους να τον συγκρίνουν σε μουσική δεξιότητα με τον Μότσαρτ.

Γεννήθηκε στην Πολωνία το 1810, στο τότε Δουκάτο της Βαρσοβίας. Ανήκει στους μείζονες εκπροσώπους του Ρομαντισμού στη μουσική, ταξινομείται στους μέγιστους συνθέτες με τα έργα του να συγκαταλέγονται στα σημαντικότερα του πιανιστικού ρεπερτορίου.

Ο πατέρας του ήταν Γάλλος που όμως είχε την Πολωνική υπηκοότητα. Και η μητέρα του επίσης Γαλλίδα και η πρώτη με την οποία ο ίδιος παρακολούθησε μαθήματα, καθώς ήταν πιανίστρια.

Ο Σοπέν αντιλήφθηκε με μεγάλη του απογοήτευση και μετά από χρόνια σπουδών, ότι η Βαρσοβία δεν είναι ένα μέρος που προσφέρει ευκαιρίες πολλές σε μουσικούς. Σε συνδυασμό με την πολιτική αστάθεια της εποχής, στην οποία ένα Πολωνικό κίνημα απαιτούσε ανεξαρτησία από τη Ρωσία, πήρε την απόφαση να εγκατασταθεί στο Παρίσι.

Από το 1831 ζούσε στο Παρίσι, το οποίο θεωρούταν κέντρο της πνευματικής και καλλιτεχνικής ζωής. Συνδέθηκε με φιλία με μεγάλους συνθέτες της εποχής όπως τον Μπερλιόζ και τον Λιστ, καθώς και με μορφές της λογοτεχνίας σαν τον Ονορέ Ντε Μπαλζάκ και τον Βίκτωρα Ουγκώ.

Με μισή καρδιά άφησε την πατρίδα του  η οποία νικήθηκε από τη Ρωσική υπερδύναμη στα πρώτα της βήματα ανεξαρτητοποίησης, παίρνοντας μαζί του μία χούφτα Πολωνικό χώμα σε μία χρυσή κούπα και αισθανόμενος ενοχές που δε γύρισε για να στηρίξει την οικογένειά του. 

Ακόμα και αν το πιανιστικό του ύφος ήταν χαμηλών τόνων και χαρακτηριζόταν από μία έντονη συστολή, κατάφερε να αποκτήσει φήμη. Αν και ο ίδιος εξαιτίας της εσωστρέφειάς του, ντρεπόταν να εμφανίζεται μπροστά σε κοινό.

Η υγεία του ήταν εύθραυστη, με τον ίδιο να περνάει συχνά κρίσεις βρογχίτιδας και γρίπης, οι οποίες τον έκαναν να βήχει και να έχει ασθενικό χαρακτήρα. Ίσως και αυτή η ευαίσθητη υγεία του να ήταν η αιτία για τη διάλυση του αρραβώνα του με μία νεαρή μαθήτρια πιάνου, τη  Μαρία Βοντζίνσκα.

Από το 1838 έως το 1847 συνδέθηκε με την συγγραφέα Γεωργία Σάνδη, μεγαλύτερή του σε ηλικία, διεζευγμένη με δυο παιδιά. Η αρχική αντιπάθεια που ένοιωσε ο Σοπέν για την Σάνδη και ο δικός της δισταγμός να δημιουργήσει μια σχέση μαζί του εξελίχθηκαν σε μια συμβίωση στηριγμένη στον αμοιβαίο θαυμασμό.

Στην αρχή της σχέσης τους, ο Σοπέν ήταν 28 ετών, αλλά φαινόταν πολύ νεότερος, η δε Σάνδη ήταν 34. Σύμφωνα με την αλληλογραφία της εκείνη την εποχή, η αγάπη της για τον Σοπέν συνόρευε με τη «μητρική» καλοσύνη. Όλα αυτά ήρθαν σε μια τέλεια στιγμή αφού ο Σοπέν, δεδομένης της κατάστασης της υγείας του, χρειαζόταν μεγάλη φροντίδα. Έμειναν μαζί για εννέα χρόνια.

Από το 1848 η υγεία του ξεκινάει να επιδεινώνεται. με τον ίδιο για μουσικούς λόγους, να διαμένει στη Σκωτία και την Αγγλία. Ασθενής και με μία οικονομική κατάσταση αρκετά δύσκολη, θα αφήσει την τελευταία του πνοή το 1849 από φυματίωση, αν και πολλοί ισχυρίζονται ότι έπασχε από καρδιακό νόσημα. Η ταφή του έγινε στο κοιμητήριο Περ-Λασαίζ, σύμφωνα όμως με την τελευταία του επιθυμία η καρδιά του μεταφέρθηκε στην Πολωνία όπου φυλάσσεται σε κενοτάφιο.

Chopin_Grave_Pere_Lachaise

Ανυπέρβλητος ρομαντικός, ρομαντικά αξεπέραστος, μία μουσική ιδιοφυία που ξέσπασε στη μουσική όλα όσα έκρυβε στην ψυχή του και δεν μπόρεσε ποτέ, λόγω εσωστρέφειας, να βρει στους ανθρώπους.

Ο Σοπέν πλημμυρίζει την καρδιά με αδιόρατη μελαγχολία αλλά και με ένα βάθος στην ανθρώπινη ψυχή που μουσικά κατάφεραν να προσεγγίσουν λίγοι.

Κείμενο: Μαρία Σκαμπαρδώνη


Εκτύπωση   Email