Γιος πλούσιου γαιοκτήμονα από την Ανδαλουσία, ο Federico García Lorca (1898-1936) αγαπημένος ποιητής και δραματουργός, υπήρξε και μαχητικός αριστερός και ομοφυλόφιλος.

Αυτά σε μια ταραγμένη εποχή που τόσον οι αριστερές πολιτικές πεποιθήσεις όσον και η ομοφυλοφιλία τελούσαν υπό διωγμό. Τα όρια ανάμεσα στις πολιτικές διώξεις, το μίσος για τα άτομα με «παραβατική συμπεριφορά» και τις ιδιωτικές διαφορές ήταν δυσδιάκριτα.  Για να αποφύγει τη σύλληψή του καταφεύγει σε φιλικό σπίτι και μάλιστα σπίτι φαλαγγιτών στο οποίο όμως τελικά τον συλλαμβάνουν. Εκτελέστηκε στις απαρχές του ισπανικού εμφύλιου από 12μελή ομάδα εθνικιστών, φαλαγγιτών αλλά και κοινών καταδίκων, με συνοπτικές διαδικασίες, ξημερώματα, στις 19 Αυγούστου του 1936, σ’ένα επαρχιακό δρόμο της Ανδαλουσίας. Η σορός του, θαμμένη σε ομαδικό τάφο δεν βρέθηκε ποτέ.

Ο Λόρκα ανήκε στους ποιητές της «Γενιάς του ‘27» που χαρακτηρίζεται σαν η «αργυρή εποχή» της ισπανικής λογοτεχνίας. Η ποίηση του είναι η αντανάκλαση ενός τραγικού συναισθήματος για τη ζωή, άμεσα συνδεδεμένη με τις παραδόσεις και τα λογοτεχνικά ρεύματα της εποχής του. Σε αυτήν την ποίηση συνυπάρχουν η λαϊκή παράδοση με το λόγιο στοιχείο. Δυστυχώς, ο τραγικός του θάνατος στην ηλικία των 38 μόλις χρόνων της ζωής του, πέραν του παραλόγου της εκτέλεσης του, έκοψε νωρίς και το νήμα της ποιητικής του δημιουργίας.

Υπάρχει ένα ποίημα από τον κύκλο του Romancero gitano που έγραψε το 1928, ο Antonio Torres Heredia I που συμπυκνώνει την δυναμική, την τραγική ομορφιά της ποίησης του Λόρκα και ταυτόχρονα χωρίς να μοιάζει ακριβώς με αυτά που θα βιώσει στο μέλλον, αποτυπώνει το αναπότρεπτο της σύλληψής του. Γιατί o Federico García Lorca ήταν διαφορετικός σε όλα, σαν τον ατίθασο, όμορφο τσιγγάνο που ανέμελος περπατάει το μονοπάτι για την Σεβίλλη!

Κάτου στης ακροποταμιάς το μονοπάτι περπατάει
κρατώντας βέργα λυγαριάς και στη Σεβίλλια πάει.

Τα κατσαρά του γυαλιστά πέφτουν στα μάτια του μπροστά
στην όψη του είναι μελαψός από του φεγγαριού το φως.

Κάποτε λίγο σταματά, κόβει λεμόνια στρογγυλά
τα ρίχνει το νερό να στρώσει και να το χρυσαφώσει.

Εκεί στης ακροποταμιάς το μονοπάτι να, τον φτάνουν
κάτω απ’ τα κλώνια μιας φτελιάς χωροφυλάκοι και τον πιάνουν.

Αποβραδίς η ώρα οχτώ τον σέρνουν σε κελί μικρό
απέξω κάθονται φυλάνε πίνουν ρακί και βλαστημάνε.

Η εξαιρετική απόδοση των στίχων στα ελληνικά είναι του Οδυσσέα Ελύτη και η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.

Ο Λόρκα που αγαπήθηκε πολύ για το έργο του και πέθανε για τα πάθη του προσδιόριζε τον εαυτό του σαν καθολικό, κομμουνιστή, αναρχικό, ελευθεριάζοντα, μοναρχικό και λάτρη της παράδοσης. Και για να χρησιμοποιήσουμε τα δικά του λόγια : « Εγώ είμαι βέρος ισπανός και θα μου ήταν αδιανόητο να ζήσω πέρα από τη χώρα μου, όμως εχθρεύομαι αυτόν που νοιώθει μόνο ισπανός και τίποτα άλλο, εγώ είμαι αδελφός με όλους και μέμφομαι αυτόν που θυσιάζεται για μια εθνικιστική ιδέα, αφηρημένη, τυφλωμένος από την αγάπη του για την πατρίδα. Νοιώθω πιο κοντά σε έναν καλό κινέζο παρά σε έναν κακό ισπανό. Τραγουδώ για την Ισπανία και τη νοιώθω στο μεδούλι μου όμως, πάνω από αυτό νοιώθω πολίτης του κόσμου και αδελφός με όλους τους ανθρώπους. Συνεπώς, δεν πιστεύω σε σύνορα». ( Yo soy español integral y me sería imposible vivir fuera de mis límites geográficos; pero odio al que es español por ser español nada más, yo soy hermano de todos y execro al hombre que se sacrifica por una idea nacionalista, abstracta, por el solo hecho de que ama a su patria con una venda en los ojos. El chino bueno está más cerca de mí que el español malo...Canto a España y la siento hasta la médula, pero antes que esto soy hombre del mundo y hermano de todos. Desde luego no creo en la frontera política").

Κείμενο : Μαριάννα Καραβασίλη