Η Νατάσα Ζαχαροπούλου μετέφρασε για πρώτη φορά στα ελληνικά ποίηση του Edmond Jabès και συγκεκριμένα το ποίημά του "Σας γράφω από μια χώρα μελαγχολική".

Σᾶς γράφω ἀπό μιά χώρα μελαγχολική

Τόσο ὡραία ὅπως τό χέρι τῆς ἀγαπημένης

πάνω στή θάλασσα.

Τόσο μόνη.

Γράφω γιά σᾶς. Ὁ πόνος εἶναι ἕνα ὄστρακο. Ἐκεῖ ἀκοῦμε

τό μαργαριτάρι τήν καρδιά.

Γράφω γιά σᾶς, στό κατώφλι ἑνός εἰδυλλίου, γιά τό φυτό μέ φύλλα τοῦ

νεροῦ, μέ φλογερά ἀγκάθια, γιά τό ρόδο τῆς Ἀγάπης.

Γράφω γιά τίποτα, γιά τίς στιλπνές λέξεις πού ἀνιχνεύουν τόν θάνατό μου, γιά

τή στιγμή τῆς ζωῆς πού μᾶς ὀφείλεται αἰώνια.

Τόσο ὡραία ὅπως τό χέρι τῆς ἀγαπημένης

πάνω στό σημάδι.

Τόσο μόνη.

Γράφω γιά ὅλους. Σᾶς γράφω ἀπό μιά χώρα, βαρειά, ὅπως τά βήματα τοῦ πεπρωμένου,

ἀπό μιά πόλη ἴδια μέ ἄλλες, ὅπου οἱ καμουφλαρισμένες κραυγές,

σφαδάζουν μές στίς βιτρίνες⋅ ἀπό ἕνα δωμάτιο ὅπου τά ματόκλαδα κατέστρεψαν λίγο λιγο, τή σιωπή.

Εἶστε, παραλήπτρια προμελετημένη, ὁ λόγος τοῦ νά γράφω⋅ ἡ χαρούμενη

ἐμπνεύστρια τῆς μέρας καί τῆς νύχτας.

Εἶστε ὁ λαιμός τοῦ κύκνου τοῦ διψασμένου γιά θαλασσί.

Τόσο ὡραία ὅσο τό χέρι τῆς ἀγαπημένης

πάνω στά μάτια.

Τόσο γλυκειά.

Σᾶς γράφω μέ τή σάρκα τῶν λέξεων πού τρέχουν, ξέπνοες κι ἐρυθρές.

Σᾶς περιβάλλουν. Εἶμαι ὅλες οἱ λέξεις πού μέ κατοικοῦν καί καθεμιά τους τή μεγεθύνετε μέ τή φωνή μου.

Σᾶς χρειάζομαι γιά ν’ ἀγαπῶ, γιά ν’ ἀγαπιέμαι ἀπό τίς λέξεις πού μ’ ἐπιλέγουν.

Μοῦ χρειάζεται νά ὑποφέρω ἀπό τά νύχια σας γιά νά ἐπιβιώνω

ἀπό τά τραύματα τοῦ ποιήματος.

Βέλος καί στόχος, ἐναλλάξ. Ἔχω ἀνάγκη νά βρίσκομαι στό ἔλεός σας

γιά νά λευτερώνομαι ἀπό τόν ἑαυτό μου.

Οἱ λέξεις μ’ ἔμαθαν νά δυσπιστῶ γιά τά πράγματα πού ἐνσαρκώνουν.

Τό πρόσωπο εἶναι τό καταφύγιο τῶν καταδιωγμένων ματιῶν. Φιλοδοξῶ νά

τυφλωθῶ.

Τόσο ὡραία ὅπως τό χέρι τῆς ἀγαπημένης

πάνω στό γέλιο ἑνός παιδιοῦ.

Τόσο διάφανη.

Ὀνειρεύομαι τά παιγνίδια τῶν πέντε χρόνων μου. Μόλις γίνονταν δικά μου, ἦσαν  

κυρίαρχοι. Νόμιζα πώς μποροῦσα, πρίν μοῦ τά χαρίσουν, νά τά χειραγωγήσω

μέ τή φαντασία μου. Εἶδα γρήγορα πώς ἦταν δυνατόν νά τά καταστρέψω

χάρη στή διάθεσή μου⋅ μά ἄν τά ἤθελα ζωντανά, ὄφειλα

νά σεβαστῶ τόν μηχανισμό τους, τήν ἀθάνατη ψυχή τους.

Ὁμοίως τή γλώσσα.

Χρωστῶ στίς λέξεις τή χαρά καί τά δάκρυα τῶν σχολικῶν μου τετραδίων, τῶν

σημειωματαρίων τῆς ἐνηλικίωσης.

Ὅπως καί τή μοναξιά μου.

Χρωστῶ στίς λέξεις τήν ἀνησυχία μου. Πιέζομαι ν’ ἀπαντήσω στίς

ερωτήσεις τους πού εἶναι οἱ φλεγόμενες ἀπορίες μου.

Τό ἀνωτέρω ἀπό τό βιβλίο «Ὁ φλοιός τοῦ κόσμου», Ἐκδόσεις Seghers,1955

Ο Edmond Jabès γεννήθηκε στό Κάϊρο 16 Απριλίου 1912 καί πέθανε στο Παρίσι, 2 Ιανουαρίου 1991. Ἦταν Γάλλος συγγραφέας καί ποιητής αἰγυπτιακῆς καταγωγῆς, καί ἕνα ἀπό τά πιό γνωστά λογοτεχνικά πρόσωπα πού ἔγραψαν στά γαλλικά μετά τόν Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Τό ἔργο πού παρήγαγε ὅταν ζοῦσε στή Γαλλία στά τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ  1950 μέχρι τό θάνατό του τό 1991 εἶναι ἐξαιρετικά πρωτότυπο στή μορφή καί τό εὖρος του.

Ἦταν ὁ γιός μιᾶς προεξάρχουσας ἐβραϊκῆς οἰκογένειας πού ζοῦσε στήν Αἴγυπτο ἀπό τόν 19ο αἰώνα. Ὁ Jabès γεννήθηκε καί ἀνατράφηκε στό Κάϊρο λαμβάνοντας κλασική γαλλική ἐκπαίδευση. Ἄρχισε νά ἐκδίδει  στά γαλλικά καί νά γράφει γιά τό θέατρο σέ νεαρή ἡλικία. Ἀπό τή δεκαετία τοῦ 1930 δραστηριοποιήθηκε στό καλλιτεχνικό καί λογοτεχνικό στερέωμα τοῦ Καΐρου, ἐνῶ παράλληλα ἀνέπτυξε σχέσεις μέ ποιητές καί ἐκδότες στή Γαλλία. Ἔγινε Ἱππότης τῆς Λεγεώνας τῆς Τιμῆς τό 1952 γιά τά λογοτεχνικά του ἐπιτεύγματα.

Ὅταν ἡ Αἴγυπτος ἀπέπεμψε τό μεγαλύτερο μέρος τοῦ ἐβραϊκοῦ πληθυσμοῦ της (Κρίση τοῦ Σουέζ), ὁ Jabès ἔφυγε στό Παρίσι το 1957. Ἐπηρεάστηκε ἀπό τόν σουρρεαλισμό, ἀλλά ἡ ἀντιπαράθεσή του μέ τόν γαλλικό ἀντισημιτισμό καί ἡ σκιά τοῦ Shoah (Ὁλοκαύτωμα) τόν ὤθησαν νά κάνει ριζική ἀλλαγή στή γραφή του, μέ ἀποτέλεσμα τό πολύτομο «Βιβλίο τῶν ἐρωτήσεων». Τό ἔργο του μετά την ἐξορία ἀπό τήν Αἴγυπτο ἀντικατοπτρίζει μιά συνείδηση βαθιά συγκλονισμένη ἀπό τήν ἄγρια πραγματικότητα τοῦ Ἄουσβιτς. Τό ἔργο του παρουσιάζει μιά βαθειά αἴσθηση μελαγχολίας καί μιάν ἔντονη αἴσθηση ὅτι ὁ ἐβραῖος δημιουργήθηκε καί πάντα μένει στήν ἐξορία. Στό ἔργο του ὑπογραμμίζει ἐπίσης τή σημασία τοῦ καλωσορίσματος στούς ἀλλοδαπούς, θέμα κεντρικό στό τελευταῖο βιβλίο του «Τό βιβλίο τῆς φιλοξενίας». Ἔγινε γάλλος πολίτης τό 1967, τήν ἴδια χρονιά πού ἔλαβε τήν τιμητική διάκριση νά εἶναι ὁ ἕνας ἀπό τους τέσσερις γάλλους συγγραφεῖς (μαζί με Sartre , Camus και Lévi-Strauss) πού παρουσίασε ἔργα του στήν Παγκόσμια Ἔκθεση τοῦ Μόντρεαλ. Τό 1972 βραβεύτηκε μέ τό Prix des Critiques, ἐνῶ τό 1987 τό Μεγάλο Ἐθνικό Βραβεῖο Ποίησης τῆς Γαλλίας (Grand Prix national de la poésie). Ἡ τελετή ἀποτέφρωσής του πραγματοποιήθηκε λίγες μέρες μετά τό θάνατό του (ἀπό καρδιακή προσβολή στό διαμέρισμά του ἐπί τῆς ὁδοῦ de l'Épée-de-Bois σέ ἡλικία  78 ἐτῶν), στο νεκροταφείο Père Lachaise. (πηγή Wikipedia France)

Κείμενο: Νατάσα Ζαχαροπούλου