Λογοτεχνία

Ο Σαραζίν του Ονορέ ντε Μπαλζάκ

Σαραζίν του Ονορέ ντε Μπαλζάκ

Πρόκειται για μια μικρή ρεαλιστική νουβέλα του Μπαλζάκ – εκδοθείσα το 1930 – που χάνεται στο χαοτικό του έργο της  «Ανθρώπινης Κωμωδίας».

Μέσα στα σαλόνια μιας παριζιάνικης δεξίωσης της αστικής τάξης (την οποία ο Μπαλζάκ προφανώς και δεν αφήνει ασχολίαστη) εξελίσσεται ένα inception story. Η συνοδός του αφηγητή καθώς θαυμάζει την απαράμιλλη ομορφιά ενός πίνακα που αναπαριστά τον Άδωνι, αιφνιδιάζεται από την παρουσία μιας γεροντικής μορφής την οποία χαρακτηρίζει ως αποκρουστική.   O αφηγητής προκειμένου να την σαγηνεύσει, υπόσχεται να της αποδείξει πως ο πίνακας και ο γέροντας είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι. Ξεκινά λοιπόν να διηγείται την ιστορία του Γάλλου γλύπτη Ερνέστ-Ζαν Σαραζίν (Sarrasine). Ο Σαραζίν ως εύπορος αναδυόμενος γλύπτης εγκαταλείπει την πατρίδα του και φεύγει στην Ιταλία για να διανθίσει το καλλιτεχνικό του ταλέντο. Εκεί μια μέρα θα γνωρίσει τη Ζαμπινέλλα, την prima donna μιας όπερας, την οποία ερωτεύεται παράφορα. «’Η θα με αγαπήσει ή θα πεθάνω» δηλώνει ο νεαρός γλύπτης. Ο ερωτάς του εκφράζεται από ένα καλλιτεχνικό παραλήρημα στο οποίο δημιουργεί μια σειρά από έργα όπου απεικονίζεται η αγαπημένη του,  προσπαθώντας  ταυτόχρονα  να την προσεγγίσει και να εκφράσει τον έρωτά του. Ώσπου μια μέρα, του αποκαλύπτεται η τραγική αλήθεια. Η Ζαμπινέλλα είναι ένας castrato υπό την «προστασία» του καρδιναλίου. Ο νεαρός γλύπτης δεν δέχεται την αλήθεια, δε μπορεί να πιστέψει ότι εξαπατήθηκε και αποφασίζει να απαγάγει την Ζαμπινέλλα. Η ιστορία τελειώνει (δε θα αναφέρω ακριβώς πώς!) με τον καρδινάλιο να βρίσκει το άγαλμα της Ζαμπινέλλα από τον Σαραζίν και να παραγγέλνει έναν πίνακα του Ζαμπινέλλα από έναν άλλο ζωγράφο. Ο πίνακας αυτός κοσμεί το σπίτι της γιορτής όπου παρευρίσκεται ο αφηγητής, ενώ ο γέρος που τρομάζει τη νεαρή συνοδό είναι ο καστράτο Ζαμπινέλλα – η πηγή έμπνευσης δύο έργων τέχνης.

Ακούγεται μπερδεμένο – και μάλλον είναι, ίσως ο Μπαλζάκ προσπαθεί να αποσπάσει από εμάς την έννοια του ορίου, σε όλες τις εκφάνσεις του. Σε αυτή τη νουβέλα όλα μπλέκονται και τίποτα δεν διαχωρίζεται – το αρσενικό από το θηλυκό, η αλήθεια από την ερωτική και καλλιτεχνική φαντασία και το ιδεατό, η ομορφιά από την ασχήμια και η τελειότητα από τις ατέλειες.

Το βασικό ιστορικό πλαίσιο, πέρα από τους σχολιασμούς του Μπαλζάκ για την ανούσια ζωή της αστικής τάξης, αφορά τους castrati με μια καλλιτεχνική και θρησκευτική προσέγγιση.  Οι castrati ήταν ερμηνευτές της εκκλησιαστικής μουσικής και της όπερας οι οποίοι κατά την εφηβεία ευνουχίζονταν, με σκοπό η έλλειψη της τεστοστερόνης να μην αλλοιώσει την υψίφωνη τονικότητά τους. Χρησιμοποιήθηκαν κατά την αναγεννησιακή και μπαρόκ εποχή, τόσο από την εκκλησία, καθώς δεν επιτρέπονταν γυναίκες επί της σκηνής, όσο και από την όπερα, η οποία εκμεταλλεύτηκε τη φωνητική τους ικανότητα συνδυασμένη με τη μεγάλη χωρητικότητα των πνευμόνων τους, που τους προσέφερε το ανδρικό τους φύλο. Πολλές φτωχές οικογένειες ευνούχιζαν εκείνη την εποχή έναν από τους γιούς τους, προκειμένου να προσκομίσει κάποιο εισόδημα στην οικογένειά του. Δυστυχώς, οι περισσότεροι castrati δεν κατάφεραν να γίνουν διάσημοι και απλώς απορρίφθηκαν από την κοινωνία τους, ως ευνουχισμένοι άντρες. Ελάχιστοι κατάφεραν να ξεχωρίσουν. Ο παρακάτω σύνδεσμος περιέχει μια άρια από την όπερα Rinaldo του Handel εκτελούμενη από τον διασημότερο castrato, τον Carlo Maria Michelangelo Nicola Broschi, γνωστό και ως «Φαρινέλλι».

Μέσα από την τραγική ιστορία των castrati ο Μπαλζάκ πραγματεύεται την καλλιτεχνική φύση. Είναι εντυπωσιακό πως δηλαδή από την ίδια μορφή πηγάζει τόσο η τέλεια αρσενική ομορφιά (ο πίνακας με τη φιγούρα του Άδωνι) όσο και η τέλεια θηλυκή ομορφιά (όλα τα αγάλματα του Σαραζίν για τη Ζαμπινέλλα). Πόσο ασήμαντα φαίνονται τα γεννητικά χαρακτηριστικά του φύλου για να καθορίσουν την τελειότητά του;  Πόσο υποκειμενική είναι άραγε η ομορφιά; Και πόσο η καλλιτεχνική αύρα μπορεί να ωραιοποιήσει μιαν αλήθεια;… Αν η δικιά μας ρεαλιστική αλήθεια είναι γνησιότερη και ορθότερη από αυτήν του καλλιτέχνη. Σκεφτείτε, ότι κάθε καλλιτέχνης εκφράζει κυρίως τα συναισθήματά του ως προς κάτι που έχει εμπνευστεί, ίσως λοιπόν ένα δημιούργημα να είναι πιο ολοκληρωμένο αφού συνδυάζει τη λογική μας, τα συναισθήματά μας και τις αισθήσεις μας.

ΥΓ1: Στην εικόνα απεικονίζεται ο Γάλλος γλύπτης Jacques Sarrazin, του οποίου το όνομα ο Μπαλζάκ θηλεοποίησε για τον πρωταγωνιστή του -Sarrasine.

ΥΓ2: Η νουβέλα δεν ξεπερνά τις εξήντα σελίδες οπότε μη διστάσετε να την διαβάσετε!

Κείμενο: Αργυρώ Κωνσταντοπούλου


Εκτύπωση   Email

Ιδεοστρόβιλος

Ένα διαδικτυακό περιοδικό που ασχολείται με, επίκαιρα ή μη, θέματα, απόψεις, κείμενα, ιδέες, φωτογραφίες και άλλα πολλά που μας κεντρίζουν το ενδιαφέρον και που θέλουμε να μοιραστούμε με τους αναγνώστες μας.

Θέλετε να γίνετε Συνεργάτης μας;

Ελάτε στην Ομάδα μας

 Στείλτε το άρθρο ή την συνεργασία σας εδώ.

çanta
X
ankara escort