Έχετε βρεθεί ποτέ σε μια βιβλιοθήκη όπου τα υπερφορτωμένα ράφια να σας προκαλέσουν δέος και κάθε γωνία να είναι τόσο όμοια και διαφορετική με την προηγούμενη και την επόμενη;

Σκεφτείτε πως μια τέτοια βιβλιοθήκη είναι ο κόσμος! Ή πως ο κόσμος είναι μια τεράστια βιβλιοθήκη… Και τα δύο επιτρέπονται εξ άλλου. Καλώς ήρθατε στον κόσμο του Μπόρχες που οι αντιθέσεις δομούν και δίνουν σημασία στα πάντα.

Ετοιμαστείτε! Googlaρετε τη νουβέλα και ξεκινήστε την ανάγνωση - μην αγχώνεστε οχτώ σελίδες είναι μόνο- και είναι αρκετές για να εισχωρήσετε στη «μπορχεσική» φιλοσοφία των αντιθέσεων, των κατόπτρων, των λαβυρίνθων και των ταξιδιών.

Η νουβέλα γράφτηκε το 1941 και εκδόθηκε στη συλλογή «Ο κήπος με τα διακλαδωτά μονοπάτια». Πρόκειται για τη βιβλιοθήκη της Ολότητας που περιέχει το σύνολο των βιβλίων που έχουν γραφτεί, γράφονται και θα γραφτούν. Η ερμηνεία της νουβέλας είναι πολύπλευρη και προσεγγίζεται θρησκευτικά, κοινωνικά, υπαρξιακά, φιλοσοφικά, επιστημονικά, αρχιτεκτονικά κ.ο.κ.

Μετά το έργο του Borges, διάφοροι κλάδοι προσπάθησαν να δημιουργήσουν τη βιβλιοθήκη και να τελειοποιήσουν το όραμα του Borges. Αποδείχτηκε ότι η βιβλιοθήκη δεν μπορεί να υπάρξει στο φυσικό κόσμο. Όμως ο ανθρώπινος νους δε σταμάτησε, η ιδέα (ίσως και μανία;) της δημιουργίας της Ολότητας έγινε πράξη στον ψηφιακό κόσμο. Ο προγραμματιστής και συγγραφέας Jonathan Basile δημιούργησε την Αναλογική Βιβλιοθήκη της Βαβέλ.

Στην καθαρά περιγραφική αυτή νουβέλα κρύβεται ένας άνθρωπος – ο Borges, εγώ, ο διπλανός σας στο λεωφορείο, ο αποκοιμισμένος συνάδελφός σας, εσείς- που τρέχει στους διαδρόμους αποφασισμένος να βρει την αλήθεια.

Το σπίτι και καταφύγιο του;

Μία εξαγωνική στοά – η στοά του - μοναδική στη Βαβέλ, με τα δικά του «βιβλία», γραμμένα στο δικό του κώδικα με τη δική τους αλήθεια.

Ο δημιουργός της;

Ακαθόριστος και υπαρκτός, “ανάμεσα στο θείο και το ανθρώπινο, αρκεί να συγκρίνει κανείς αυτά τα κακοφτιαγμένα τρεμάμενα γράμματα που τα σφαλερά μου χέρια σκαλίζουν στο κάλυμμα ενός βιβλίου με τα συστηματικά γράμματα στο εσωτερικό του, ακριβή λεπτά, κατάμαυρα ασυγκρίτως συμμετρικά.”

Η αλήθεια;

Εδώ είναι η ουσία… Ο στοχαστής Μπόρχες διατυπώνει πως σε μια ΠΛΗΡΗ βιβλιοθήκη, όλα τα προβλήματα έχουν μια λύση. Πώς όμως θα βρούμε το εξάγωνο που την περιέχει; Πώς μέσα στο χάος θα ξεχωρίσει το ανεκτίμητο βιβλίο;

“Ας υπάρχει ο ουρανός, ακόμα κι αν η θέση μου είναι στην κόλαση. Ας εξυβριστώ, ας καταστραφώ, αρκεί για έναν μόνο, έστω για μια στιγμή να δικαιωθεί η τεράστια βιβλιοθήκη Σου.”, γράφει πολύ εύστοχα, μας καθηλώνει και αναζητά Αυτόν (όμοιο και ίσο πια με το Θεό) που θα μάθει την αλήθεια, θα αναγνωρίσει τη «βαβελική» αταξία που οδηγεί στην Τάξη και θα αντικρίσει την Τελειότητα του Σύμπαντος.

Κείμενο: Αργυρώ Κωνσταντοπούλου