Άσμα Ασμάτων

Άσμα Ασμάτων

«Το σώμα – λέει – στη γενική: του σώματος και γενικά το σώμα άλλη λέξη πυκνότερη δεν έχω παίρνω τη νάϋλον σακκούλα μπαίνω στα λαϊκά εστιατόρια μαζεύω ψαροκόκκαλα για τις άγριες γάτες της γειτονιάς στα διαλείμματα – λέει – κουβεντιάζω με τους μουσικούς στα σκοτεινά παρασκήνια τι απέραντη απόσταση διανύω απ’ το σώμα έως το σώμα σου»

Γιάννης Ρίτσος, ‘Μικρή σαΐτα σε κόκκινο μείζον’

Το ‘Άσμα Ασμάτων’, στην άμεση, μεστή και χυμώδη απόδοση του Γιώργου Σεφέρη, οικειοποιείται την ίδια τη ερωτική πράξη, δημιουργώντας τους συμβολισμούς μίας αμοιβαίας απεύθυνσης, ‘παράγοντας’ όψεις ενός ερωτισμού που εναλλάσσεται μεταξύ υπαινιγμού & πραγμάτωσης, εκ-ζήτησης του σώματος και μετατροπής του σώματος σε ερωτικό ‘καταφύγιο’.

Σε ένα παιχνίδι απευθύνσεων, το ερωτευμένο θηλυκό υποκείμενο καλεί διαρκώς, εγγράφει την γλώσσα της ερωτικής παρουσίας, δίκην παράδοσης, μαρτυρίας ενός γίγνεσθαι που συρρικνώνεται και διευρύνεται εντατικά: «Πάρε με, τρέχουμε πίσω σου! Ο βασιλιάς μ’ έφερε στο θάλαμο του. Θα μας γεμίσεις ευφροσύνη κι αγαλλίαση. Θ’ αγαπήσουμε την αγκάλη σου πιότερο απ’ το κρασί. Είναι σωστό να σ’ αγαπούν».[1]

Η Νύφη προσδιορίζει το όνομα, ζητεί την ‘πρόνοια’, αναφέρει την ‘γενεσιουργό’ κίνηση, θέτει ως σημείο αναφοράς το σώμα και ό,τι αυτό δύναται να παραγάγει. Και περαιτέρω το σώμα συγκεκριμενοποιείται σε μία κίνηση που εμπερικλείει την αγάπη και την εν γένει ερωτική ατμόσφαιρα: Θ’ αγαπήσουμε την αγκάλη σου πιότερο απ’ το κρασί».

Το σώμα και η «αγκάλη» δεν σπεύδουν να αντικαταστήσουν απλά και συναισθηματικά το κρασί (τον περιώνυμο ‘ευφρόσυνο οίνο’), αλλά, αντιθέτως, προσιδιάζουν προς την κατεύθυνση συγκρότησης μίας διαφορετικής ποιότητας, προσδιορίζοντας παράλληλα την δυνατότητα έκλυσης της χαράς και περαιτέρω της ηδονής που ενσκήπτει μέσω της συμμετοχής, της μεταστοιχείωσης του έρωτα σε μία στιγμή. Η επιλογή έχει ήδη γίνει. Η στρατηγική επιλογή θα συμπληρώναμε, με την «αγκάλη» να ανάγεται στον ίδιο αστερισμό της ‘γέννησης,’ της αποκάλυψης των σωμάτων κάτω μία αλληλουχία λέξεων και νοημάτων.

Ο εραστής-Βασιλιάς, ανοίγεται σε μία εμπρόθετη οικειότητα, αίρει τα πεδία των διαβαθμίσεων, προφέρει την αμεσότητα προ της ένωσης, ονομάζοντας αυτή που αγαπά με τον χαρακτηριστικό ιδεαλιστικό τρόπο του ερωτευμένου: «Είσαι όμορφη, καλή μου, όπως η Τιρσάχ, ωραία σαν την Ιερουσαλήμ».[2] Η ομορφιά και δη η ομορφιά του θηλυκού υποκειμένου, εντάσσεται στο πλαίσιο της παρομοίωσης ώστε εκ νέου να αναδειχθεί και να μεγεθυνθεί. Και εάν το πρότυπο του χωρικού κάλλους είναι η Ιερουσαλήμ, τότε το διακύβευμα καθίσταται η διεκδίκηση και η αγάπη της γυναίκας που είναι «ωραία σαν την Ιερουσαλήμ».

Με την μετωνυμία της γυναίκας σε ‘πολιτεία’ αισθήσεων, ο άνδρας, υπενθυμίζει, τα θέλγητρα μίας γυναίκας, μίας πόλης και μίας χώρας, εκεί όπου η ίδια η γυναίκα, το φανερό θηλυκό υποκείμενο προστίθεται στην αξία της γης, αναφέρει την λέξη ‘ ‘ασίγαστος πόθος’, εκεί όπου το ‘Άσμα Ασμάτων’, το Canto της ερωτικής διάστασης, της φυσικής αλληγορίας, της σύνδεσης της μορφής με το ειδυλλιακό περιεχόμενο, τέμνει τις προκείμενες της αλήθειας, της ίδιας της Εβραϊκής ταυτότητας.

Ο έρωτας ως κάλεσμα, ως Σολομώντεια αναπαράσταση του κόσμου, με το θηλυκό υποκείμενο να καλεί, την στιγμή εκείνο που το αρσενικό ανακαλεί ένα παρόν και ένα άμεσο μέλλον των σωμάτων. Η γλώσσα των δύο, ιδωμένη από διάφορες πλευρές, επανεπινοεί, την για να παραπέμψουμε στη Julia Kristeva, «σημειωτική χώρα» της συνάντησης: οι δύο εραστές, μόνοι τους και ενώπιον του Ισραήλ. Το ‘Άσμα Ασμάτων’ συμπεριλαμβάνει, ως ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά ερωτικά ποιήματα, ένα διαρκές ‘παίγνιο’ απευθύνσεων και αναγνωρίσεων, καθιστάμενο δόκιμα και μη, υπαινικτικό, αρκούντως σαρκικό ή σωματικό, ανοιχτό σε συνδηλώσεις συμβολικές, χωρικές και ιστορικές.

[1] Βλέπε σχετικά, ‘Άσμα Ασμάτων’, Μεταγραφή: Σεφέρης Γιώργος, Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 2005, σελ. 15.

[2] Βλέπε σχετικά, ‘Άσμα Ασμάτων…ό.π., σελ. 49.

Γράφει ο Σίμος Ανδρονίδης

Από :https://tovivlio.net/άσμα-ασμάτων/

Οι φωτογραφίες από τους πίνακες του Marc Chagall είναι επιλογή του Ιδεοστρόβιλου.


Εκτύπωση   Email