Όλα τα Σάββατα του έτους είναι αφιερωμένα στους κεκοιμημένους ωστόσο υπάρχουν δυο που χαρακτηρίζονται ως Ψυχοσάββατα. Πώς τα ερμηνεύει η Εκκλησία και τί αναζητά ο άνθρωπος, πιστός ή λιγότερο πιστός στην μνημόνευση των προσφιλών του απόντων; 

Η ανθρώπινη πορεία αν και γνωρίζει πως το ανυπέρβλητο και αναπόφευκτο γεγονός του θανάτου είναι κυρίαρχο, επιμένει να το διαγράφει, να το τοποθετεί σε μία κατάσταση αορατότητας. 

«Είναι βέβαιη η γέννηση για όσους πεθαίνουν και σίγουρος ο θάνατος για όσους γεννιούνται» είχε διατυπώσει σοφά ο Βούδας. 

Στη Χριστιανική θεολογία ο θάνατος είναι μεταπτωτικό φαινόμενο, παράγωγο της πτώσης των Πρωτοπλάστων. Στην αρχαϊκή μας μορφή δημιουργηθήκαμε για να ζούμε σε κατάσταση αθανασίας, όμως η ανθρώπινη ελευθερία επιθύμησε να απομακρυνθεί από το Θεό. 

Η κατάσταση της αποσύνθεσης, η βιολογική παύση είναι η απόλυτη απόδειξη της τρωτότητας σε έναν κόσμο που προσπαθεί να λησμονήσει τη θνητότητα μέσα από την οίηση που δημιουργούν τα κοσμικά επιτεύγματα. 

 Τα Ψυχοσάββατα είναι αυτή η υπενθύμιση της ασθενούς μας φύσης, είναι η ανάγκη μας να στραφούμε στο Δημιουργό και να βιώσουμε την παρηγοριά της θείας βοήθειας. 

Ικετεύουμε τον Ίδιο να λυπηθεί τους ανθρώπους που αγαπήσαμε και οι οποίοι έφυγαν από αυτό τον κόσμο. Προσδοκούμε να τεντώσει ο Θεός το αυτί Του και να μην ανήκουν οι δικοί μας αγαπημένοι σε αυτούς για τους οποίους ο Κύριος θα αναφωνήσει: «Ποτέ δε σας γνώρισα, φεύγετε από εμένα εσείς οι εργάτες της ανομίας»

Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι Κύριε Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλ᾿ ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.

πολλοὶ ἐροῦσί μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ· Κύριε Κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόματι προεφητεύσαμεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δαιμόνια ἐξεβάλομεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δυνάμεις πολλὰς ἐποιήσαμεν;

καὶ τότε ὁμολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς· ἀποχωρεῖτε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν.  * 

Η ζεστασιά του θείου ελέους δίνει την ελπίδα ότι δε θα χαθούν όλα, όπως είχε δηλώσει και ο προφήτης Ησαΐας «δε θα σε αφήσω, ούτε θα σε εγκαταλείψω».  

Αυτά τα ζείδωρα λόγια δίνουν δύναμη στον κάθε άνθρωπο, αφού η σκιά του θανάτου πάντοτε τον ταρακουνά συθέμελα, ακουμπώντας τον υπαρξιακό του πυρήνα. Ελπίζοντας όμως ότι στο τέλος θα συμπεριληφθεί στη χοάνη της Ζωής. Της Αιώνιας.

Τα Ψυχοσάββατα: Όλα τα Σάββατα του έτους είναι αφιερωμένα στους κεκοιμημένους ωστόσο υπάρχουν δυο που η Εκκλησία χαρακτηρίζει ως  Ψυχοσάββατα. Το πρώτο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω και το δεύτερο πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής. Σε αυτό σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία οι ψυχές επιστρέφουν στον Κάτω Κόσμο κι αυτό γιατί στην πασχαλινή περίοδο οι ψυχές φτερούγιζαν ελεύθερες.

Τα Ψυχοσάββατα οι πιστοί συνηθίζουν να προσφέρουν κόλλυβα και να τελούν τρισάγια στην εκκλησία ή στα κοιμητήρια. 

Κείμενο: Μαρία Σκαμπαρδώνη

 * Απόσπασμα από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο Κεφάλαιο Ζ'(7) 21-23.