Από την "Διήγησιν συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836 υπό Θεοδώρου Κολοκοτρώνη", ένα απόσπασμα χαρακτηριστικό της ψυχολογίας του Έλληνα γενικότερα.

Σε μεγάλη ηλικία, γέρος σχεδόν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αποφάσισε με την προτροπή των οικείων του να «γράψει» τα απομνημονεύματά του. Φειδωλός στον γραπτό λόγο καθώς ήταν, αλλά άριστος ομιλητής, κατέγραψε τον βίο του και τους αγώνες του δια χειρός Τερτσέτη, χάρη και στην επιμονή του τελευταίου βεβαίως.

Ο λόγιος Γεώργιος Τερτσέτης που ως νομικός είχε αρνηθεί να υπογράψει την θανατική καταδίκη του Κολοκοτρώνη και φυσικά είχε διωχθεί για αυτό, είναι ο καταγραφέας της αφήγησης του Γέρου του Μωριά που ονομάστηκε : " Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836".

Το απόσπασμα που παραθέτουμε δεν έχει να κάνει με μάχες αλλά με την ψυχολογία του ‘Ελληνα (και όχι μόνο εν καιρώ πολέμου). 

« Η αρχηγία ενός στρατεύματος ελληνικού ήτον μια τυραννία, διατί έκαμνε και τον αρχηγό, και τον κριτή, και τον φροντιστή, και να του φεύγουν καθεημέρα  και πάλιν να έρχωνται∙ 

να βαστάη ένα στρατόπεδον με ψέματα, με κολακείες, με παραμύθια∙

να του λείπουν και ζωοτροφίες και πολεμοφόδια, και να μην ακούν και να φωνάζη ο αρχηγός∙

ενώ εις την Ευρώπην ο αρχιστράτηγος διατάττει τους στρατηγούς, οι στρατηγοί τους συνταγματάρχας, οι συνταγματάρχαι τους ταγματάρχας και ούτω καθ’εξής∙ έκανε το σχέδιόν του (σημ. ο αρχιστράτηγος) και εξεμπέρδευε. Να μου δώση ο Βελλινγκτών (σημ. Wellington) σαράντα χιλιάδες στράτευμα το εδιοικούσα, αλλ’αυτουνού να του δώσουν πεντακόσιους Έλληνας δεν εμπορούσε ούτε μια ώρα να τους διοικήση.

Κάθε Έλληνας είχε τα καπρίτσια του, το θεό του και έπρεπε να κάμει κανείς δουλειά με αυτούς, άλλον να φοβερίζη, άλλον να κολακεύη, κατά τους ανθρώπους».

  Κείμενο: Μαριάννα Καραβασίλη