Κείμενο: Μερόπη Σανοπούλου Μια ομάδα ερασιτεχνών παρακολούθησε το θεατρικό Εργαστήριο Ενηλίκων του Εθνικού Θεάτρου και παρουσίασε την παράσταση με τίτλο «Λέσχη «"Το Ανάποδο Ραδίκι"»! Το εγχείρημα μας παρακινεί να συλλογιστούμε πάνω στην υπαρξιακή και κοινωνική κατάσταση της κατηγορίας των «συνταξιούχων».

Οκτώ άντρες και γυναίκες σε ηλικίες που την εποχή του κορωνοιού μάθαμε να αποκαλούμε «ευάλωτες», ανταποκρίθηκαν σε μια ανακοίνωση-πρόσκληση του Εθνικού Θεάτρου για να παρακολουθήσουν το θεατρικό Εργαστήριο Ενηλίκων με τίτλο «65 και άνω». ‘Ολο τον χειμώνα και την άνοιξη φέτος, συγκεντρώνονταν σε μια αίθουσα του κτιρίου Τσίλλερ στην Αγίου Κωνσταντίνου και μυούνταν στα μυστικά της θεατρικής τέχνης και της σωματικής έκφρασης, με υπεύθυνες τις κυρίες ‘Αρτεμις Μάνου και Νατάσα Σφενδυλάκη.

Στην πορεία αυτής της διαδικασίας κατέθεσαν βιώματα, μνήμες και ανησυχίες τους και μαζί με τις δύο εμπνευσμένες δασκάλες κατέληξαν σε ένα θεατρικό έργο με τίτλο «Λέσχη "Το Ανάποδο Ραδίκι"» που παρουσίασαν στην κεντρική σκηνή του θεάτρου ΡΕΞ. Ο τίτλος της παράστασης εύγλωττος μια και το έργο αποτελεί ένα σχόλιο, ή μάλλον πολλά σχόλια, για την λεγόμενη τρίτη ηλικία, την ηλικία των συνταξιούχων.

Σχόλια σκωπτικά όταν μιλάνε για τις πολυάριθμες λέσχες που συμμετέχουν για να γεμίσουν τον χρόνο τους, λέσχες με απίθανα ονόματα και αντικείμενο όπως «Λέσχη πολλαπλών χρήσεως της βακτηρίας», «Λέσχη γρήγορου zapping», «Λέσχη ανάγνωσης βιβλίων με ντουντούκα» αλλά και «Λέσχη καταστολής ερωτικών επιθυμιών»!

Σχόλια νοσταλγικά όταν αναφέρονται στα παιδικά τους χρόνια, σχόλια περηφάνειας όταν αναφέρονται στα εγγόνια τους, σχόλια πικρά όταν αναφέρονται στην μοναξιά που συχνά συνοδεύει αυτή την ηλικία. Ο καθένας θέτει διλήμματα  από τα πιο απλά «χειμώνας ή καλοκαίρι;», «Καρέζη ή Βουγιουκλάκη;» σε πιο σύνθετα όπως «αγάπη ή έρωτας;»,  «λόγος ή βλέμμα;» και όλοι οι άλλοι σπεύδουν χωρίς δισταγμό να πάρουν θέση για τις βεβαιότητες που απέκτησαν στη ζωή τους.

 Κείμενα για αλήθειες της τρίτης ηλικίας με ισορροπημένες δόσεις μελαγχολίας και όρεξης για τη ζωή, χωρίς να διολισθαίνουν στην μεμψιμοιρία. Ως ηθοποιοί στάθηκαν και κινήθηκαν στο σανίδι της μεγάλης σκηνής του ΡΕΞ με άνεση, με χιούμορ και με αίσθημα και κατάφεραν να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή μέχρι το τέλος.

Ωστόσο ο κύριος λόγος που με παρακίνησε να γράψω αυτό το σχόλιο δεν ήταν η κριτική παρουσίαση της καθ’ όλα αξιοπρεπούς αυτής ερασιτεχνικής παράστασης (άλλωστε δεν είμαι καθόλου ειδικός) αλλά το γεγονός ότι οι «ευάλωτοι» αυτοί άνθρωποι δεν έχουν υποκύψει στην αίσθηση κοινωνικής αχρηστίας που συνοδεύει την λέξη «συνταξιούχος» αλλά επιχειρούν, μετά το τέλος της επαγγελματικής τους καριέρας, μια νέα ενασχόληση συχνά πολύ διαφορετική από αυτήν που υπηρετούσαν επί δεκαετίες.

Φυσικά το πως θα διανύσει κανείς το διάστημα μεταξύ της συνταξιοδότησης και της ώρας που θα δει «τα ραδίκια ανάποδα» (πόσο αγοραία σκληρή και συνάμα αποτρόπαια παραστατική έκφραση) καθορίζεται και από κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες ανεξάρτητους από τις επιθυμίες του καθενός, αλλά και από την  έκπτωση της φυσικής κατάστασης προϊούσης της ηλικίας. Στις πιο ευνοϊκές συνθήκες όμως, υπάρχουν οι συνταξιούχοι που απλώς απολαμβάνουν την φροντίδα των εγγονιών τους και την απαλλαγή από τις επαγγελματικές υποχρεώσεις, αλλά και εκείνοι που έχουν την επιθυμία, και την δυνατότητα από την φύση της δουλειάς τους, να συνεχίζουν επ’αόριστον αυτό που έκαναν όλη τους τη ζωή. Υπάρχουν όμως και αυτοί που διαλέγουν να δοκιμάσουν κάτι καινούργιο χωρίς ιδιαίτερες επαγγελματικές φιλοδοξίες ή προοπτικές (65 και άνω, γάρ). Όλες οι επιλογές ανθρώπινες και δεκτές, χωρίς διάθεση κριτικής.

'Ομως, στην προκειμένη περίπτωση αξίζει ένα χειροκρότημα στους συντελεστές της παράστασης «Λέσχη "Το Ανάποδο Ραδίκι"» και η αναγνώριση της συμβολής του Εθνικού Θεάτρου που τους έδωσε αυτή την δυνατότητα δημιουργικής έκφρασης.

Κείμενο: Μερόπη Σανοπούλου

Φωτογραφίες : Δημήτρης Λουκόπουλος